تورکمن نیوز- اقتصادی: 48درصد از خانوارهای نیازمند حمایت در استان‌های تهران، اصفهان، خراسان‌رضوی و خوزستان و فارس هستند و منابع مالی مورد نیاز این خانوارها نیز 65درصد از کل منابع را به خود اختصاص می‌دهد؛
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تورکمن نیوز، ضمن اینکه طبق برآوردهای انجام شده برای مطالعات بازنگری در طرح جامع مسکن خط فقر کلی خانوار با احتساب بعد خانوار مربوط به این گروه‌های درآمدی در سال 1391 در دامنه‌یی از 7هزار و 760هزار ریال تا 10میلیون ریال در نوسان بوده، این درحالی است که این رقم در سال1385 از 2هزار و 160هزار ریال تا 2هزار و 870هزار ریال متغیر بوده است به این ترتیب می‌توان گفت که درصد افراد زیر خط فقر در سال1385 از 20 تا 28درصد بوده در صورتی این شاخص در سال1391 در دامنه‌یی از 27 تا 32درصد متغیر بوده است.
نتایج مطالعات بازنگری در طرح جامع مسکن نشانگر آن است که بیش از 48درصد از ساکنان استان سیستانوبلوچستان جزو دهک اول قرار می‌گیرند در صورتی که این نسبت در استانی مانند تهران 7درصد است براساس تقابل بین شاخص قیمت و هزینه خانوار می‌توان به برآوردی از نرخ فقر در سطح استان‌های کشور دست یافت. برآورد انجام شده بیانگر آن است که دامنه و شدت فقر در استان‌هایی مانند سیستانوبلوچستان به‌شدت بالاست، در سال1391 حدود 56درصد خانوارهای شهری این استان زیر خط فقر قرار داشته‌اند و باتوجه به اینکه نرخ اسکان غیررسمی در این استان نزدیک به 50درصد است به خوبی ارتباط بین فقر سکونتی و فقر شهری و فقر کلی مشخص می‌شود.
در کل توزیع دهک‌های هزینه‌یی در استان‌های مختلف کشور نشان می‌دهد که:
در استان سیستانوبلوچستان دهک هزینه‌یی اول 32.7درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهد که این امر بدین معناست که وضعیت فقر این گروه از افراد بسیار نامطلوب است.
استان قم با 20.8 و استان ایلام با 19.1 بعد از سیستانوبلوچستان بیشترین خانوارها را در دهک اول هزینه‌یی دارند.
استان‌های البرز، زنجان، تهران و چهارمحال‌و‌بختیاری به‌ترتیب کمترین میزان خانوار را در دهک هزینه‌یی اول دارند و این ارقام کمتر از 3درصد است.
در استان‌های ایلام، بوشهر، سیستانوبلوچستان و کرمان به‌ترتیب 21.6، 15.2 و 14.6درصد از خانوارها در دهک دوم هزینه‌یی قرار دارند.
جمع خانوارهایی که در سه دهک هزینه‌یی اول قرار دارند در استان‌های سیستانوبلوچستان و ایلام به‌ترتیب 58.8 و 58.5درصد است.
استان‌های قم، بوشهر، گلستان، کرمان و کردستان با قرار گرفتن در رتبه‌های سوم تا هفتم بیشترین تعداد جمع خانوارهای سه دهک هزینه‌یی اول را دارند.
تجمع فقر در بعضی استان‌ها مانند سیستانوبلوچستان و ایلام کاملا مشهود است، گرچه خط فقر مسکن در این دو استان تفاوت فاحشی دارند.
در استان‌های تهران، زنجان و چهارمحال‌و‌بختیاری جمع خانوارهایی که در سه دهک اول هزینه‌یی قرار دارند کمترین میزان است.
استان تهران کمترین درصد جمع خانوارهای سه دهک اول را دارد، بدین معنا نیست که این استان کمترین مشکل مربوط به فقر مسکن را دارد.
این درصد نسبت به جمعیت این استان بالاست و باتوجه به خط فقر مسکن استان تهران که بالاترین رقم در میان استان‌های کشور است، حل مشکلات مسکن در این استان را دشوار می‌کند.
تهران، سیستانوبلوچستان در صدر خط فقر مسکن
براساس شاخص کیفیت و با تحلیل پاره‌یی از شاخص‌های مرتبط، همچون فضای سرانه حداقل و امکانات حداقل می‌توان معادل حداقل مسکن و ارزش استیجاری آن را در هر استان محاسبه کرد و خانوارها و افرادی را که هزینه اجاره یا هزینه مسکن آنها کمتر از این مقدار است به‌عنوان افراد زیر خط فقر مسکن محسوب کرد، براساس تجزیه و تحلیل حاصل از اطلاعات موجود:
خط فقر مسکن در استان تهران برای یک نفر در هر سال برابر با 15میلیون ریال است. این بدین معناست که اگر یک نفر نتواند ماهانه 1.33میلیون ریال برای یک ماه پرداخت کند از مسکن مناسب برای سکونت برخوردار نیست.
به‌عبارت دیگر، یک خانوار چهار نفری ساکن در استان تهران برای داشتن یک مسکن حداقلی باید ماهانه 5.33میلیون ریال (533هزار تومان) برای تامین مسکن پرداخت کند در غیر این صورت، این خانوار زیر خط فقر مسکن قرار دارد یا مسکن مناسبی برای سکونت ندارد.
بعد از استان تهران، خط فقر مسکن در استان هرمزگان بالاترین مقدار 14میلیون ریال را در میان استان‌های کشور دارد.
استان‌های البرز با خط فقر مسکن 11.5 و سیستانوبلوچستان با خط فقر مسکن 9.6میلیون ریال در سال در رتبه‌های بعدی خط فقر مسکن قرار دارند.
کمترین میزان خط فقر مسکن مربوط به استان ایلام و برابر است با 2.84میلیون ریال در سال است.
سرانه فقر مسکن در استان سیستانوبلوچستان و استان هرمزگان بالا و اختلاف فاحشی با سایر استان‌های کشور دارد که نشان می‌دهد وضعیت فقر مسکن در این دو استان نامساعد و رفع این فقر نیازمند منابع مالی فراوانی است.
مشکل این دو استان وقتی تشدید می‌شود که سرانه خط فقر مسکن این دو استان بعد از تهران در میان استان‌های کشور بالاترین مقدار را دارد.
درصد خانوارهای فقر از نظر مسکن در استان بوشهر 36درصد، کرمان 33درصد و در استان خوزستان برابر با 31درصد است که به این استان‌ها اولویتی برای سیاست‌گذاری برای رفع فقر مسکن می‌دهد.
حجم گروه‌های در اولویت حمایت
حجم گروه‌های در اولویت حمایت بیانگر حجم کل افرادی است که از نظر سکونتی فاقد استانداردهای مناسب هستند. بسیاری از این افراد مالک واحد مسکونی خود هستند و تنها اقدام مناسب برای آنها ارتقای تدریجی شرایط سکونتی و مسکن آنهاست اما برای برنامه‌ریزی نیازمند اولویت‌هایی هستیم و اصولا هر برنامه‌یی باید بر مبنای اولویت‌بندی تهیه و تنظیم شود به همین دلیل در این قسمت سعی می‌شود برآوردی از میزان نیاز به حمایت از نیازمندترین گروه‌های درآمدی را به دست آوریم. بر اساس مطالبی که تاکنون گفته شد، نخستین و اصلی‌ترین اولویت با خانوارهای واقع در دهک‌های اول تا چهارم درآمدی هستند که مالک واحد مسکونی نبوده و در عین حال به دلیل بالا بودن هزینه اجاره، مجبورند برای حفظ سکونت خود از حجم هزینه‌های انجام شده در مواردی مانند مواد غذایی یا بهداشت خود بکاهند و به این ترتیب گرفتار دور باطل فقر شوند.
از آنجا که پرداخت یارانه مسکن یا هرگونه حمایت بخش عمومی از مسکن خانوارهای کم درآمد باید تنها به پوشش شکاف بین توان مالی خانوار و هزینه تهیه مسکن منحصر شود، نیاز است که توان مالی خانوار که شامل پس‌اندازهای گذشته و آتی وی به دقت بررسی و برآورد شده و درنظرگرفته شود.
بانک‌ها تامین‌کننده 31 درصدی هزینه خرید
با مدل کردن نرخ پس‌انداز برای دهک‌های درآمدی این فرصت پیش می‌آید که به مطالعه تاثیر سیاست‌های اقتصادی بر نرخ پس‌انداز و به دنبال آن محاسبه یارانه مسکن مورد نیاز پرداخت. رشد اقتصادی خصوصا هنگامی که سهم بیشتری از منافع حاصل از آن نصیب فقرا شود به عنوان راه‌حل نهایی و بلندمدت فقر یا اینکه به تحلیل اولیه اثر رشد اقتصادی بر میزان اضافه شدن به حجم نیازهای خانوار در سال‌های آتی پرداخت که به این امر در طراحی مدل کلان اقتصادی پرداخته می‌شود. برای انجام محاسبات لازم درخصوص پاسخ به سوالات فوق فروض زیر مد نظر قرار گرفته‌اند:
خانوار تنها می‌تواند 80درصد از پس‌انداز خود را به امر تهیه مسکن اختصاص دهد.
منبع بازپرداخت وام مسکن برای مستاجران، پس‌انداز جاری و مبلغی است که اینک به عنوان اجاره می‌پردازند.
وام مسکن 20ساله با نرخ 14درصد به متقاضیان پرداخت می‌شود.
مبلغ رهن + ارزش اتومبیل+ذخیره پس‌انداز (10 برابر پس‌انداز سالانه) ثروت خانوار را تشکیل می‌دهند.
مسکن حداقلی 52 متر مساحت دارد.
محاسبات نشان می‌دهد که پس‌اندازهای آتی کم درآمدترین خانوارهای غیر مالک حداکثر31درصد از قیمت یک واحد 56 متری را می‌توانند، تامین کنند. به عبارت دیگر در صورتی که نظام بانکی کشور وامی که بازپرداخت اقساط ماهانه آن در توان این خانوارها باشد در اختیار آنها قرار دهد، این وام تنها معادل 31 درصد از قیمت یک واحد 50 متری در محل سکونت خانوار خواهد بود این نسبت با افزایش درآمد و پس‌انداز افزایش می‌یابد اما تنها دهک دهم است که می‌تواند تنها با اتکا به درآمدهای آتی خود صاحبخانه شود البته این امر مشروط به وجود نظامی کارا در پرداخت اعتبار خرید مسکن است، مالکان نیز برای نوسازی مسکن خود نیاز به منابع مالی دارند که همانند غیرمالکان این منابع می‌تواند از طریق دارایی‌های خانوار، وام و یارانه تامین شود اما مالکان از یک سو به‌دلیل عدم پرداخت اجاره توان پس‌انداز بیشتر و دریافت وام بیشتری دارند و از سوی دیگر به‌دلیل مالک زمین بودن نیاز کمتری نیز به منابع مالی دارند.
متوسط منابع مالی موجود هر دهک درآمدی برای تهیه مسکن مناسب از جمع متوسط وام، متوسط پس‌انداز گذشته، متوسط مبلغ رهن در صورت مالک نبودن و متوسط ارزش خودرو به دست آمده است، برهمین اساس یک خانوار شهری در سال1380 با احتساب پس‌انداز خانوار و وام بانک توانایی تامین یک واحد مسکونی 78 متر مربعی را داشته است، اما این نسبت در سال 1385 به حدود 66 مترمربع و بر اساس برآوردهای به عمل آمده به 59 مترمربع در سال 1390 کاهش یافته است.
نتایج بررسی این شاخص در دهک‌های درآمدی نشانگر آن است که کاهش میزان این شاخص در 6دهک درآمدی که در برگیرنده گروه‌های کم در آمد است از شدت بیشتری برخوردار بوده است. برای برآورد بهتر، توان اقتصادی متشکل از دو عنصر پس‌انداز و توان دریافت وام یا به عبارت بهتر توان بازپرداخت اقساط وام در نظر گفته شده است. نرخ پس‌انداز که حاصل برآورد الگوی اقتصادسنجی پس‌انداز و دارایی‌های بادوام به عنوان پس‌انداز است، برآورد شده است. این برآورد پس‌انداز سالانه بر اساس متوسط سابقه کار افراد شاغل در خانوار که ارقامی از 10 تا 13سال را شامل می‌شود، محاسبه شده است. بر اساس برآوردهای انجام شده متوسط پس‌انداز 680 میلون ریال بوده که در دامنه‌یی از 6 تا 4608 میلیون ریال در نوسان بوده است، اما برای محاسبه توان دریافت وام فرض شده که وام مسکن با نرخ 14 درصد و در دوره 20 ساله به متقاضیان پرداخت شود در مقابل میزان یا درصد قابل پرداخت اقساط وام از حاصل جمع سهم هزینه مسکن و نصف نرخ پس‌انداز نقدی و غیر نقدی در نظر گرفته شده است با این فروض میزان وام قابل دریافت دهک‌های مختلف درآمدی محاسبه شده است براساس نتایج حاصله متوسط توان دریافت وام 630 میلیون ریال است که از22 میلیون تومان تا 637 میلیون تومان در نوسان بوده است.
حال می‌توان از ارقام فوق یارانه مورد نیاز و حجم جمعیت نیازمند حمایت را محاسبه کرد بر اساس این ارقام بیش از 2.5 میلیون خانوار دهک‌های اول تا چهارم که مالک نیستند نیازمند حمایت اولیه هستند که اگر سرانه فضای مسکونی 15 مترمربع و مساحت متوسط واحد مسکونی 52مترمربع به‌عنوان مسکن حداقل در نظر گرفته شود و قیمت متوسط هر مترمربع 15 میلیون ریال در نظر گرفته شود، حجم کل یارانه مورد نیاز برای رفع نیازمندی‌های این جمعیت 1020 هزار میلیارد ریال خواهد بود./ فارس
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.