تورکمن نیوز - مشاهیر تورکمن: دولت محمد از شاعران مشهور قرن دوازده هجري مي‌باشد. وي در نواحي رود اترك ـ گرگان متولد شده ]است[ به قارّي ملا (ملاي پير) نيز مشهور است پدروي مختومقلي نام داشت و چون به كار ساختن زين و شلاق از چرم مشهور بود به مختومقلي يونه چي اشتهار يافته است. آزادي علوم ابتدائي را نزد پدرش كه از علم وسواد شاعري بهره اي داشت فراگرفته سپس براي تحصيل به خيوه رفته است.
دولت محمد ابتدا با «اوراز گل» ازدواج كرده ]است[ و از وي صاحب فرزنداني چون : محمدصفا ، عبدالله ، مختومقلي ، غاهرقلي ، قولچه و زبيده مي شود و بعد از مرگ اورازگل با زني از طايفه قزاق كه عاشق علم و استادي دولت محمد گرديده بود ازدواج مي كند و از اين زن نيز چاقي و ياري بدنيا آمدند.
از دولت محمد آثاري چون وعظ آزادي ، حكايت جابر انصار ، مناجات نامه و همچنين كتابي مذهبي به نام مختصر را با خط خويش و با حاشيه فرزند برومندش مختومقلي به رشته تحرير درآورده است.
بيگدلي مي‌نويسد :« دولت محمد آزادي داراي شعور و احساسات ملي است و در اشعارش از اتحاد تركمنان و عدالت و آزادي دفاع نموده است » آزادي پدر عارف و شاعر بزرگ تركمن مختومقلي فراغي بوده است و اولين استاد وي مي باشد.
قاضي مي‌نويسد: «يكي از آثار منظومي كه از دولت محمد آزادي به يادگار مانده كتاب «وعظ آزاد» است. اين اثر جاودانه و بي نظير از يك مدخل يا مقدمه و چهارچوب تشكيل شده است. شاعر در اولين سطور مدخل اين كتاب به حمد و ثناي پروردگار، به بيان خلقت جهان هستي از عدم و نيستي و نظام آفرينش و خلقت انسان از ذكر و انثي و بخشيدن قوه نطق و سخن گويي به انسان‌ها تشكيل مي‌دهد».
آزادي در اين اثر برجسته خود از پاكي ذات خداوند و از صفات او بيان مي كند و اطاعت از امرش را واجب مي‌شمارد و قناعت را به مردم توصيه مي كند كه ازصفات لايق حضرت رسول اكرم (ص) است و مسلمانان رابه دوست داشتن محبان و نزديكان پيامبر اكرم (ص) ودشمني بادشمنان رسول اكرم (ص)دعوت مي‌نمايد وي در كتاب خود طرح نظري مدينه فاضله (جامعه ايده آل و آرماني) را مي دهد واز خصوصيات حاكم كه نمونه بارز آن بايد عدالت باشد صحبت مي كند و درباره عدم جدايي دين ازسياست شعر مي سرايد وحكومت حاكمان حكيم و فيلسوف را براي بندگان خدا تجويز مي نمايد.
پيامبر اكرم (ص) را حاكم عادل و مظهر عدالت در حكم مي داند و تنها نصرت يك دولت را در پيروي از او مي داند وي حاكم عادل را سايه پروردگار معرفي كرده است. دولت محمد آزادي به بي نظمي ، اختلافات و پراكندگي طوايف عصر خود و به علت فقدان دولتي متحد و مستقل به ضرورت و جايگاه حاكمي عادل در تشكيل دولت و برقراري نظم و هدايت درست سرزمينش اشاره مي كند. دولت محمد آزادي به غير از عدالت و حكمت از فضايل و خصوصيات تربيتي و اخلاقي ديگري نام مي برد كه حاكم و بندگان مؤمن بايد متصف به آن باشند كه عبارتند از : توبه ، انس با خدا ، اكرام و احترام به علما و دراويش ، خوشرفتاري باوالدين و …
برگرفته از:
پایان نامه کارشناسی ارشد آقای طاهر سارلی با عنوان " اوضاع، سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي تركمنها از دوران قاجار تا پايان پهلوي"/تورکمن استیودنت
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.