تورکمن نیوز - ابراهیم بهشتی در روزنامه ایران نوشت «مجلس ما شبیه مجالس ایالتی است» این جملهای از محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس نهم و یکی از باسابقهترین نمایندگان مجلس است که تأییدکننده برخی انتقادات نسبت به عملکرد بهارستان است. در میان محورهای مختلف مورد نظر منتقدان، پایین بودن سطح کیفی و ضعف در بنیه کارشناسی مجلس بیش از همه محل بحث بوده است.
برخی دیگر از نمایندگان شاخص همچون غلامرضا مصباحی مقدم هم پیش از این در گفتوگوی مفصل با روزنامه ایران به این ضعف اذعان داشته و تأکید کردند که برای رفع این نقیصه باید نظام انتخاباتی و آیین نامه داخلی مجلس اصلاح شود. حال به نظر میرسد معطوف به همین انتقادات و بروز برخی رفتارها و اقدامات نادرست به هنگام انتخابات مجلس از قبیل صرف هزینههای بالا، خرید رأی، دامن زدن به اختلافات قومی و... نمایندگان مجلس به فکر چاره افتاده و طرح استانی شدن انتخابات مجلس را پیش کشیدهاند، طرحی که البته عمری به درازای چند دوره مجلس دارد ولی در هر دورهای بنا به هر دلیلی به فرجام مشخصی نرسیده است.
یک فوریت طرح استانی شدن انتخابات که در جلسه 9 آذر با موافقت نمایندگان روبه رو شد اهداف زیر را دنبال میکند؛ پرداختن نمایندگان به بررسی امور ملی و پرهیز از صرف اوقات نمایندگی برای امور جزئی با حفظ ویژگی محلی و ملی بودن مسئولیت نمایندگی و جایگزین کردن برنامه محوری به جای شخص محوری، ارتقای سطح کیفی و افزایش کارایی مجلس از طریق ایجاد امکان انتخاب داوطلبان شاخصتر با صلاحیتهای برتر، حذف رقابتهای شدید و اختلاف برانگیز و تقویت همبستگی ملی، کاهش تعداد داوطلبان و هزینههای اجرایی انتخابات، افزایش میزان و تسهیل امکان مشارکت عمومی، کنترل تخلفاتی نظیر خرید رأی و تقویت فرهنگ تحزب.
هر چند عنوان طرح یاد شده استانی شدن انتخابات است، اما بر اساس آن حوزههای انتخابیه فعلی نمایندگان خود را خواهند داشت با این تفاوت که این نمایندگان از این پس نماینده آن استان محسوب میشوند و همه مردم استان هم در انتخاب آنها سهیم هستند. مثلاً برای انتخاب نماینده شهرستان سبزوار در استان خراسان رضوی علاوه بر مردم این شهرستان رأی دهندگان سایر شهرستانها و از جمله مرکز استان هم میتوانند شرکت کنند. بر اساس ماده 4 این طرح از هر حوزه فرعی (مرکز استان حوزه اصلی و شهرستانها حوزه فرعی هستند) داوطلب یا داوطلبانی که بالاترین رأی را در کل استان به دست آوردهاند، نماینده یا نمایندگان استان از آن شهرستان محسوب میشوند.
البته به گفته یکی از نمایندگان حد نصاب 25 درصدی برای نامزدهای حوزهها در نظر گرفته خواهد شد به این معنا که هر نامزدی باید در حوزه انتخابیه خود حداقل 25 درصد آرا را کسب کرده باشد و از میان نامزدهایی که این میزان رأی را کسب کردهاند، هر کدام در کل استان رأی بیشتری داشت به عنوان نماینده آن حوزه انتخاب خواهد شد.
موافقان: مجلس کیفی میشود
عمده دلایل موافقان این طرح ناظر بر رفع برخی مشکلات و معایب نظام فعلی انتخابات است. به گفته طراحان و موافقان در نظام فعلی بخش زیادی از وقت نمایندگان بخصوص نمایندگان شهرستانها مصروف مسائل و مباحث منطقهای و محلی است و نتیجه آن غفلت یا کم توجهی نسبت به وظایف اصلی یعنی قانونگذاری و نظارت است. در چنین شرایطی تدوین طرحها، تذکرات و طرح سؤال از وزرا نیز معطوف به مسائل منطقهای و نه ملی است. در همین راستا حتی برخی نمایندگان و از جمله دکتر لاریجانی رئیس مجلس در گفت و گوی تلویزیونی خود به مناسبت روز مجلس معتقدند که بخش زیادی از امور و مشغولیتهای نمایندگان در شهرستانها را میتوان به شوراهای شهر سپرد. امیر خجسته رئیس کمیسیون شوراهای مجلس نیز ضمن موافقت با طرح استانی شدن انتخابات، پیشنهاد میکند که همزمان میتوان جایگاه پارلمانهای محلی یعنی شوراها و شهرداریها را نیز ارتقا داد تا برخی از گرفتاریهای نمایندگان نیز به آنها محول شود.
ارتقای سطح کیفی مجلس و بالا بردن ظرفیتهای نخبگی و کارشناسی هم از دیگر استدلالهای موافقان است. بر اساس نظام انتخاباتی فعلی برخی مؤلفهها مثل ثروت و میزان هزینه کردن نامزدها، دامن زدن به برخی رقابتهای قومی و عشیرهای و کوبیدن بر طبل مطالبات غیر واقعی و دادن وعدههای مختلف در انتخاب نمایندگان مجلس بخصوص در شهرستانها بیتأثیر نیست و ممکن است افراد نخبه و شایسته و کاردان دیگری نیز در حوزههای انتخابیه حضور داشته باشند که نتوانند خود را معرفی کنند و برجسته شوند. به گفته طراحان طرح یاد شده، یکی از نتایج چنین وضعیتی محروم شدن مجلس از داشتن تعداد بیشتری نماینده نخبه و ضعف بنیه کارشناسی در بهارستان خواهد بود. حال با طرح استانی شدن انتخابات زمینه برای ورود افراد چهره و نخبه مهیا میشود. موافقان تأکید دارند که با این طرح بساط سفرههای شام و ناهار و وعدههای توخالی نامزدها و دمیدن بر موجهای هیجان و احساسات جمع خواهد شد.
مهمترین محور دیگری که میتوان در سبد مزیتهای این طرح گذاشت، جدیتر شدن رقابتهای حزبی و فراگیر شدن لیستهای انتخاباتی در سراسر کشور است. در شرایط فعلی علاوه بر تهران فقط در چند کلانشهر دیگر و مراکز استان نامزدها به صورت لیستی معرفی و انتخاب میشوند و نفوذ لیستها در شهرستانها بیاثر میشود. از آنجا که در طرح جدید قرار است همه مردم استان به نامزدهای حوزههای انتخابیه رأی بدهند، نقش آفرینی مؤلفههایی مثل احزاب و گروههای سیاسی در معرفی نامزدها جدیتر میشود و چه بسا از این رهگذر جایگاه احزاب در عرصه سیاسی ارتقا یابد و زمینه ساز طرحهای بعدی برای حزبی کردن سیستم انتخابات شود.
مخالفان: مشارکت عمومی کم میشود
در نقطه مقابل، مخالفان هم دغدغههایی دارند و از جمله معتقدند که این طرح مشارکت مردم در انتخابات را پایین میآورد. به گفته این گروه، با استانی شدن انتخابات، حساسیتهای منطقهای و محلی نسبت به انتخابات کم شده و این تعبیر القا میشود که مراکز استان همه کاره میشوند و مردم شهرستانها و شهرهای کوچک تأثیرگذار نیستند لذا علاقه و رغبت برای حضور در انتخابات هم کم میشود. دلیل دیگر مخالفت مخالفان، بیتوجهی به شهرهای کوچک در این طرح است. به گفته آنها این طرح فضا را برای شهرستانهای بزرگ و مراکز استان مهیا میسازد و چه بسا منجر به آن شود که صدای مردم شهرهای کوچک شنیده نشود و حوزههای انتخابیه کوچک دیگر نمایندهای در مجلس نخواهند داشت.
مهیا نبودن بسترهای لازم حزبی هم از جمله موارد دیگری است که مخالفان مطرح میکنند و میگویند این طرح نیازمند داشتن سیستم حزبی است و در نبود احزاب مشکلات موجود در مجلس حل نخواهد شد. گستردهتر شدن حوزههای انتخابیه هم دلیل دیگری برای مخالفت است. چنانچه فاطمه رهبر نماینده تهران میگوید: من که اهل تهران هستم و سعی دارم در همه برنامههای دعوتی شرکت کنم هنوز خیلی از جاهای تهران را سر نزدهام حال اگر قرار باشد نماینده کل استان تهران باشم چگونه میتوانم سرکشی کنم. رهبر این را هم اضافه کرد که با این طرح بسیاری از افراد توانمند و دارای صلاحیت به خاطر اینکه چهره نیستند از ورود به مجلس بازخواهند ماند. برخی همچون علیرضا محجوب هم معتقدند که اساساً این طرح مخالف قانون اساسی است. به گفته وی از روح قانون اساسی این گونه استنباط نمیشود که بخواهیم حوزههای انتخابیه کوچک را حذف کنیم بخصوص که در بازنگری قانون اساسی هم تأکید شده به ازای هر 150 هزار نفر در حوزههای انتخابیه یک نماینده به مجلس اضافه شود.
از آنجا که طرح استانی شدن انتخابات به صورت یک فوریتی بود، در حال حاضر برای بررسی بیشتر و ارائه نقطه نظرات و پیشنهادات نمایندگان در کمیسیون شوراها است. باید منتظر ماند و دید در شور دوم نمایندگان چه پیشنهادات و الحاقیههایی را به آن اضافه میکنند. آیا این طرح به انتخابات مجلس دهم میرسد؟
منبع: اولکأمیز
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمییابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمننیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار مییابد.