تضییع حقوق کودکان زیر سایه غفلت مسئولین / لزوم تأسیس شورای عالی کودک در ایران
تورکمن نیوز - اجتماعی: روز 16 مهر برابر با 8 اکتبر روز جهانی کودک نام دارد. روز جهانی کودک روزی است که برای یادبود و افتخار کودکان شناخته شده است. کشورهای و سازمان‌های بین‌المللی مختلف روزهای متفاوتی را به عنوان روز کودک اعلام کرده و مراسم این روز را در آن جشن می‌گیرند.
در مقدمه‌ی کنوانسیون حقوق کودک آمده است:
«کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی و محبت و تفاهم بزرگ شود»
گفتمان انجمن حمایت از حقوق کودکان مبتنی بر پیمان نامه حقوق کودک
به گزارش انتخاب خبر، مرزبندی های جغرافیایی در حوزه کودک برای فعالان حوزه کودک قابل قبول نیست و به همین منظور، انجمن حمایت از حقوق کودکان باتوجه به واژه کودک به عنوان یک واژه عام، تأسیس شد.
ثریا عزیزپناهدر حوزه حقوق کودک در ایران، مسائل بسیار زیادی قابل طرح است. گفتمانی که در انجمن حمایت از حقوق کودکان به عنوان یک نهاد مدنی در ایران وجود دارد، مبتنی بر پیمان نامه حقوق کودک است. این پیمان نامه توسط دولت ایران در سال 1372 پذیرفته شده است و از سال 1373 نیز انجمن حمایت از حقوق کودکان، اساسنامه خود را براساس مفاد پیمان نامه پی ریزی کرده است و تلاش می کند که در حوزه هایی که مدنظر پیمان نامه است، فعالیت خود را سامان داده و در این چارچوب و در این راستا، فعالیت های مختلفی را برای خود تعریف کند.
رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان معتقد است: اما آن چیزی که در شرایط امروز ایران و در آستانه روز جهانی کودک قابل بیان است، این می باشد که هر سال به مناسبت این روز در خصوص موضوعاتی که در حوزه کودکان، نگرانی آور است، این انجمن به بحث و بررسی می نشیند.
تلاش برای برای تأمین حقوق کودکان
ثریا عزیزپناه در گفتگو با خبرنگار «انتخاب خبر» در تشریح برنامه ها و دیدگاه های انجمن حمایت از حقوق کودکان به مناسبت روز 16 مهر، روز جهانی کودک افزود: چگونگی رسیدگی به کودکان و یا اصولاً نگاه به حوزه زندگی کودکان در ایران همواره از جمله مباحثی است که به مناسبت روز جهانی کودک به آن پرداخته می شود.
وی با بیان این که انجمن حمایت از حقوق کودکان به عنوان یک نهاد مدنی که براساس کار داوطلبانه این نهاد پی ریزی شده و برای آن تعریف فعالیت گردیده است، اظهار داشت: این نهاد غیردولتی بیشتر در چارچوب آسیب های مرتبط با حوزه کودکان فعالیت می کند و این شامل کودکان کار و خیابان، کودکان در مناطق محروم، کودکان در شرایط دشوار، تنگناهای حقوقی و قانونی در حوزه کودکان و در کل، خلاءهایی که در زندگی کودکان وجود دارد، می باشد.
این فعال حقوق کودکان در ایران گفت: این انجمن به حقوق کودکان در شرایط دشوار می پردازد و برای تأمین حقوق کودکان تلاش می کند.
زنگ خطر طبقاتی شدن جامعه ایران به صدا درآمده است
عزیزپناه با اشاره به وضعیت تأسف آور زندگی کودکان در ایران، تصریح کرد: آن چیزی که در جامعه ایران مهم است، محرومیت کودکان و فقر کودکان است. در طول 22-21 سال اخیر، آن چیزی که برای انجمن حمایت از حقوق کودکان، نگرانی آور بوده و به طور مداوم، هشدارهایی در این خصوص به مقامات مسئول و نهادهای رسمی داده شده و اطلاع رسانی گردیده است، زنگ خطر طبقاتی شدن جامعه ایران است.
به گفته رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، طبقاتی شدن جامعه، تبعات بی شماری را به آحاد مردم تحمیل می کند و در این شرایط، بخش بزرگی از جمعیت ایران را کودکان تشکیل داده و یک رقم نه چندان کم و قابل توجه را کودکان فقیر و کودکان در حاشیه تشکیل می دهند و زمانی که تنگناهای معیشتی، روزافزون می شود و بیکاری به رقم های نگران کننده می رسد، بهرحال فضای احقاق حقوق کودک، تنگ و تنگ تر می شود.
بی سوادی مطلق 10 میلیون نفر و تضییع حقوق کودکان در ایران
وی خاطرنشان کرد: به عبارتی اگر فضایی که گروه هدف انجمن حمایت از حقوق کودکان در آن زندگی می کنند را ترسیم، و به آمارهای رسمی اکتفا کرد، آمار حاکی از بی سوادی مطلق 10 میلیون نفر، کم سوادی بیشتر از این رقم و برخورداری از سواد ابتدایی در کشور ایران، حقوق کودکان جامعه را با مخاطراتی روبرو کرده است.
این حامی حقوق کودکان ادامه داد: براساس رقم اعلام شده به وسیله نهضت سوادآموزی کشور، 30-25 میلیون نفر کم سواد و یا بی سواد در در جامعه ایران وجود دارد. سواد به طور کلی تعاریفی مطابق روز دارد؛ سواد در عصر کنونی تنها خواندن و نوشتن تلقی نمی شود. عدم امکان دستیابی به تکنولوژی آموزشی و عدم استفاده از فناوری های روز در حوزه آموزشی کودکان نیز شامل محرومیت های بیشتری در جامعه ایران خواهد بود.
نظام رسمی آموزشی ایران برعلیه کودکان
براساس اطلاعات رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، تعداد بیکاران اکنون براساس آمارهای منابع رسمی، رقم بسیار نگران کننده ای است. همینطور آمارهای منتشر شده در ارتباط با تورم، حداقل حقوق و درآمدی که خانواده ها قادر باشند که زندگی معیشتی روزانه خود را تأمین کنند، آمارهای اشتغال و آمارهای چگونگی ایفای نقش کردن نهاد خانواده در ایران، اعتیاد قابل توجه تعداد افراد جامعه از گروه سنی تأثیرگذار جامعه که باید مشغول به اشتغال و تولید باشند، آمار نگران کننده طلاق، آمار دست یازیدن به خشونت و انواع ناهنجاری های اجتماعی همگی آمارهایی است که برای فعالان و حمایت گران حوزه حقوق کودک می تواند بسیار نگران کننده باشد، چرا که قرار است کودکان در این فضای ترسیم شده به زندگی و تحصیل بپردازند.
عزیزپناه تأکید کرد: نزدیک به 13 میلیون انسان در سنین آموزش و تحصیل در سال تحصیلی جاری(95-94) قرار داشته که دور بودن فضای آموزشی کشور از توجه به خلاقیت و نوآوری و همچنان تکیه بر یک روش سنتی آموزش متکی بر حافظه و حفظ کردن متون رسمی و دور بودن از فضاهای آزمایشگاهی و فضاهای مبتنی بر واقعیت جامعه، اکنون نگرانی های جدی در بعد آموزش نظام رسمی جمهوری اسلامی ایران بوجود آورده است.
وی با بیان این که لازمه ی دسترسی به فضای مبتنی بر آموزش کیفی، برخورداری خانواده ها از درآمدهایی با رقم های بالا است، چرا که مدارس به اصطلاح غیرانتفاعی یا شهریه ای رقم های نجومی و میلیونی را برای پذیرش دانش آموزان از والدین مطالبه می کنند، تأکید کرد: نابرابری موجود در دستیابی به فرصت ها و دسترسی به آموزش مناسب البته که جای سخن و حدیث فراوان است، اما آیا فضاهای مدارس شهریه ای و غیرانتفاعی نیز مطابق با برنامه های بسیار پرزرق و برق اعلام شده، از کیفیت لازم برخوردار بوده‌اند؟
به گفته این فعال حقوق کودکان، پرداختن رقم های نجومی مالی برای دستیابی به آموزش و فضاهای مناسب آموزشی در واقع کمبودهای بی شماری بوده است که مسئولان نظام آموزش رسمی کشور به طور مداوم درباره آن سخن گفته و به آن پرداخته اند.
لزوم تغییرات ساختاری در نظام آموزشی ایران
رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان تصریح کرد: فقدان فضاهای آموزشی مناسب، نبود نور کافی در فضاهای آموزشی، فقدان فضاهای ورزشی مناسب، رعایت نکردن متراژهای استاندارد، نداشتن فضاهای استاندارد برای آموزش از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری، عدم برخورداری از معلمان آشنا با تعلیم و تربیت، عدم دسترسی به آزمایشگاه ها، عدم دسترسی به آزمایش کردن و آزمودن، عدم وجود فضاهایی برای خلاق بودن و رشد خلاقیت، آن چیزی است که امروز در جامعه ایران زنگ خطرهایی را در حوزه آموزش رسمی کودکان به صدا درآورده است.
وی گفت: دوری کردن نظام آموزش رسمی کشور از تغییرات ساختاری و وجود مقاومت های بسیار زیاد برای برآوردن نیازهایی که هر انسان متعلق به روزگار و عصر حاضر به آن لازم داشته و ادامه پرداختن به روش های سنتی و کهنه آموزش و پرورش در نظام آموزشی کشور و نبود فضاهای آموزشی مناسب برای آموزش کودکان از جمله نگرانی های موجود در جامعه نسبت به حقوق کودکان ایرانی است.
قانون اساسی، فصل الخطاب تأمین حقوق کودکان است
این حامی حقوق کودکان با تأکید بر اجرای اصول قانون اساسی در حوزه حقوق کودکان در ایران، تأکید کرد: قانون اساسی، فصل الخطاب آن چیزی است که مسئولان باید به طور جدی برای آموزش رایگان و همگانی و اجباری به آن پایبند باشند. عدم دسترسی قشر بزرگی از کودکان از جمله کودکان کار و خیابان و کودکان در شرایط دشوار به همین اندک فضاهای آموزشی موجود و عدم دسترسی به معلم و فضای آموزشی و تحصیل رایگان، در صورتی که قانون اساسی، قوانین بالادستی و برنامه‌های توسعه کشوری بر آن تأکید موکد داشته اند، جای نگرانی جدی برای حامیان حقوق کودک در جامعه است.
نگرانی از افزایش آمارهای ریزش تحصیلی در ایران
عزیزپناه با اعلام آمار نگران کننده از ریزش تحصیلی کودکان در ایران گفت: متأسفانه امروز آمارهای ریزش تحصیلی و آمارهای مردودین، امروز در کشور نگران کننده است. در سال گذشته 48000 دانش آموز ایرانی در پایه یکم تحصیلی اول ابتدایی مردود شدند، که این رقم ها آمار بسیار نگران کننده ای است.
وی افزود: ریزش تحصیلی دختران، دسترسی نداشتن دختران به فضاهای آموزشی و همچنین عدم مداخله مثبت نظام آموزشی ایران در این خصوص و عدم حصول اطمینان از حضور واجدین و واجبین تعلیم در پایه اول دبستان و ابهامات موجود در برنامه ریزی ها برای حضور واجب التعلیمان در فضاهای آموزشی، اکنون نظام رسمی آموزشی کشور را با مخاطرات جدی رو به رو کرده است.
تنگناهای معیشتی خانواده ها و دشواری کودکان در دسترسی به نظام آموزشی مناسب
رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان ادامه داد: طبقاتی شدن فضاهای آموزشی کشور به دلیل طبقاتی شدن نظام آموزشی کشور، تنگناهای معیشتی خانواده ها و روزافزون شدن فاصله طبقاتی در جامعه، دسترسی کودکان به نظام آموزشی مناسب را دشوار کرده است.
وی تصریح کرد: فضای آموزشی جامعه ایران اکنون به دلیل برخوردار نبودن از فضای رقابتی و وجود ناامیدی در لایه های اجتماعی، فقر مطلق و عدم برخورداری مطلق از امکانات زندگی، بسیار نگران کننده است، و تداوم چنین شرایطی شایسته کشوری با امکانات و ظرفیت های اقتصادی موجود نمی باشد.
سن کودکی در ایران تعریف مشخصی ندارد
به گزارش انتخاب خبر، مسئله دیگری که برای انجمن حمایت از حقوق کودکان بسیار حائز اهمیت است، نگاه قوانین به کودکان است. آن چیزی که برای انجمن به عنوان یک اصل و پایه قلمداد می شود، تعریف سن کودکی است.
رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در همین رابطه گفت: اکنون بعد از گذشت 22 سال از قبول پیمان نامه حقوق کودک و نیز با وجود توصیه های اکید تعدادی از مراجع دینی، متخصصین و کارشناسان جامعه در بخش دانشگاهی و در حوزه های روان شناسی، جامعه شناسی و رفتارشناسی به ضرورت تعریف سن کودکی و پایبندی به ماده 10 پیمان نامه برای تعریف سن کودکی که سن 18-0 را به عنوان سن کودکی تعریف کرده است، جمهوری اسلامی ایران همچنان با تعاریف متعددی در قوانین و در عرصه عمومی جامعه مواجه است.
عزیزپناه با بیان این که 13 سالگی و 9 سالگی برای ازدواج، 15 سالگی برای پذیرش سن مسئولیت کیفری، 18 سالگی برای آغاز به رانندگی و دسترسی به اسناد مالی، 16 سالگی برای شرکت در انتخابات و... از جمله تعاریف مختلفی است که برای سنین کودکی در جامعه مطرح گردیده است، تأکید کرد: این تعدد سنین مختلف برای برخورداری از حقوق شهروندی، شرایط نامناسبی را برای تعریف دوران کودکی در جامعه ایران رقم زده است.
نگرانی از افزایش آمار ازدواج در میان کودکان ایرانی
این فعال حقوق کودکان، ازدواج های زودرس را نیز از دیگر مشکلات اساسی حوزه کودکان در ایران نام برد و تصریح کرد: سؤال انجمن حمایت از حقوق کودکان به عنوان فعالان عرصه اجتماعی در حوزه اجتماعی همواره این بوده که چگونه برای استفاده کردن از یک وسیله نقلیه، 18 سالگی و برای مشارکت در سطح یک فعالیت اجتماعی سطح اول یعنی گزینش کاندیداهای انتخاباتی، 16 سالگی مورد پذیرش است، اما برای ازدواج که تشکیل یک نهاد پایه ای، تأثیرگذار و با کارکردهای حیاتی برای جامعه است، سن 13 سالگی درنظر گرفته شده است؟!
سن 13 سالگی نیز با درخواست پدر و تأیید مراجع قانونی قابل تغییر است، به طوری که همچنان آمارهای سازمان ثبت احوال حاکی از آن است که ازدواج زیر 13 سال، 10 سال و زیر 10 سال نیز در کشور رو به افزایش است.
استفاده جمعیت دانش آموزی از مواد روان گردان و مواد مخدر
خطر اولین تجربه جنسی در سنین کودکی، جدی است
مسئله دیگری که متأسفانه کودکان ایرانی را درگیر خود ساخته است، اعتیاد کودکان است. به گفته رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، امروز مسئله اعتیاد کودکان در ایران بسیار نگران کننده است. استفاده جمعیت دانش آموزی از مواد روان گردان و مواد مخدر، زنگ خطرهای بسیار جدی است.
وی با اشاره به رفتارهای جنسی برعلیه کودکان، هشدار داد: اولین تجربه جنسی در سنین پائین، بسیار خطر آن جدی است و بی توجهی به معضلات حوزه کودکان و متأسفانه ناآشنایی و بی توجهی مسئولانی که از جایگاه تصمیم گیری و برنامه ریزی در حوزه کشور برخوردارهستند، جای نگرانی جدی دارد.
دادگاه‌های ویژه اطفال در ایران فعال شوند
عزیزپناه معتقد است: قوانین دادرسی دادگاه اطفال همچنان از مشکلات بی شماری برخوردار است و باید در جهت مواجهه با کودکان معارض با قانون و کودکان بزهکار به طور قطع دادگاه های ویژه اطفال فعال شوند و این دادگاه ها متأسفانه باید به دلیل به حجم و دامنه خشونت ها در جامعه و ورود اطفال به این عرصه، هم به صورت بزهکار و هم به صورت بزه دیده که نگاه جدی مسئولان حکومتی را به این حوزه می طلبد، با قید فوریت دامنه فعالیت خود را در سراسر کشور گسترده کنند.
تضییع حقوق کودکان پناهنده و مهاجر
این حامی حقوق کودکان همچنین با اشاره به تضییع حقوق کودکان پناهنده و مهاجر در ایران گفت: تعداد بی شماری کودکان مهاجر و پناهنده و یا تعداد فراوان کودکان حاصل از ازدواج زن ایرانی با مرد غیر ایرانی دارند، نیز از معضلات دیگر جامعه ایران در حوزه حقوق کودکان است. رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با اظهار تأسف از این که مجلس ایران، لایحه حمایت از کودکان مهاجر و پناهنده و یا کودکان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی را رد کرد و لایحه رأی نیاورد، تصریح کرد: تصویب این لایحه می توانست به اکثریت سرگردان و فاقد هویتی، هویت ببخشد و عدم تصویب این لایحه به آن دلیل بود که جامعه ایران و نمایندگان مجلس شورای اسلامی هنوز آمادگی قبول واقعیات جامعه را ندارند.
وی با تأکید بر این که براساس واقعیات جامعه امروز ایران افراد برای گریز از مشکلات موجود، راه حل هایی را انتخاب می کنند و به مسیری که صلاح می دانند، هدایت می شوند، افزود: این در صورتی است که نگاه های رسمی نیز قادر به پیشگیری از ازدواج زن ایرانی با مرد غیر ایرانی نبوده است و حاصل این ازدواج ها نیز فرزندانی بوده اند که سرگردان و بی هویت و آسیب دیده هستند و آسیب رسان به جامعه خواهند بود.
عزیزپناه معتقد است: برای کودکان مهاجر و پناهنده نیز امروز در ایران چتر حمایتی وجود ندارد و به این دلیل براساس ماده 2 پیمان نامه حقوق کودک، انجمن حمایت از حقوق کودکان به هیچ روی حاضر به تبعیض روا داشتن بین کودکان نیست، بنابراین این انجمن همچنان به ماده 2 پیمان نامه برای دور ماندن از هرگونه تبعیض که کودکان را براساس جنس، ملیت، عقاید، رنگ، نژاد، زبان و هر چیزی که مرزبندی انسانی را موجب می شود، متعهد است.
لزوم ارایه لایحه حمایت از حقوق کودکان به صحن علنی مجلس شورای اسلامی
رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان گفت: امروز مسئولان کشور کمترین اطلاعی از اهمیت دوران کودکی داشته و این در صورتی است که در کشورهایی که یک دهم و یا یک بیستم جمعیت کودک و نوجوان ایران را ندارند، وزارتخانه ای برای امور برنامه ریزی کودکان اختصاص داده شده است.
اما برای خروج از این معضل، نهادهای مدنی از جمله انجمن حمایت از حقوق کودکان به جد و با تأکید مصرانه خواستار ارایه لایحه حمایت از حقوق کودکان به صحن علنی مجلس شورای اسلامی می باشد.
براساس اطلاعات رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، این لایحه، سالیان طولانی همچنان سرگردان، مسکوت و مورد غفلت واقع شده است، در حالی که به گواهی آمارهای سرشماری سال 1385 ایران، جامعه ایران اکنون جوان بوده و اگر مطابق آمارهای این سرشماری، روند پیش بینی جمعیتی را برای ایران پذیرفت، نزدیک به 45 درصد جمعیت کشور، کودکان و نوجوانان خواهند بود، اما متأسفانه نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی از ارائه لایحه حمایت از حقوق کودکان غفلت می کنند و با این استدلال که ارایه چنین لایحه ای در واقع زیر سؤال بردن اقتدار والدین است، قادر بوده اند که لایحه را به کناری نهاده و آن را به صحن مجلس شورای اسلامی ارائه نکنند.
لایحه معطل مانده در مجلس و نقض حقوق کودکان
عزیزپناه با بیان این که اکنون اهمیت لایحه حقوق کودکان به اندازه لوایح یک فوریتی یا دو فوریتی ارائه شده به صحن علنی مجلس شورای اسلامی نیست، خاطرنشان کرد: به طور قطع در عرض 4-3 سال اخیری که لایحه در مجلس، معطل مانده است، جامعه شاهد نقض حقوق کودکان در کشور بوده است و این در صورتی است که حداقل در طول دوران مجلس نهم این لایحه می توانست به صحن علنی مجلس ارائه شود و مورد رسیدگی نمایندگان قرار بگیرد.
وی تصریح کرد: ارایه نشدن طرح حمایت از حقوق کودک به صحن علنی مجلس شورای اسلامی، سنجشی برای تعیین میزان اراده نمایندگان ملت در رسیدگی به معضلات یک سوم و یا نیمی از جامعه ایران بوده است.
برنامه‌ریزی برای دوران کودکی وجود ندارد
رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با تأکید بر این که در کشور ایران حتی نهادی در سطح یک نهاد رسمی تأثیرگذار مانند شورای عالی کودکان و نوجوانان وجود ندارد، افزود: تعدد بی شمار متولیان عرصه حقوق کودکان که در عمل به بی عملی و بی توجهی به حقوق کودکان منتهی شده است.
وی ادامه داد: در ایران متولی مشخصی جهت سازماندهی برای توجه و دقت به دوران کودکی، شناخت دوران کودکی و همچنین برنامه ریزی برای دوران کودکی وجود ندارد و این مسئله، از آسیب پذیرترین مواردی بوده که حامیان حقوق کودکان در کشور ایران با آن مواجه شده اند.
شورای عالی کودک در ایران تأسیس شود
این فعال حقوق کودکان با بیان این که درخواست جدی انجمن حمایت از حقوق کودکان از سالیان بسیار طولانی تأسیس شورای عالی کودک به عنوان نهادی متشکل از نهادهای رسمی، جامعه مدنی، نهادهای مدنی و سازمان های غیردولتی، سازمان های دولتی و بخش دانشگاهی می باشد، اظهار داشت: این نهاد نیز باید زیرنظر مستقیم نهاد ریاست جمهوری برای رسیدگی به مشکلات حوزه کودکان در ایران تشکیل شود.
رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان تصریح کرد: اگر در حال حاضر، مسئولان گرامی به ایجاد یک وزارتخانه مرتبط با حوزه کودکان هنوز فکر نکرده اند، حداقل جمهوری اسلامی ایران باید از تشکیل چنین نهاد رسمی(شورای عالی کودک) متشکل از جامعه مدنی، نهادهای دولتی و بخش دانشگاهی برای تدوین برنامه های مناسب در حوزه کودکان حمایت کند.
ثریا عزیزپناه در پایان اضافه کرد: این نهاد رسمی نیز باید در سطح عالی کشور تشکیل شده و فعالیت آن منطبق بر واقعیات جامعه و نه منطبق با ذهنیت مسئولان کشوری و نه با حسرت برای گذشته ای که کودکان در آن حرف شنوی صرف داشتند و والدین، اقتدار کافی داشتند، باشد.
منبع: انتخاب خبر
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.