استان گلستان
موقعیت جغرافیایی:
استان گلستان در بخش شمالی کشور واقع شده که از شمال به کشور ترکمنستان ” دارای 438 کیلومتر مرز خشکی (نزدیکترین شهر حسنقلی) و 90 کیلومتر مرز آبی” از جنوب به استان سمنان، از شرق به استان خراسان جنوبی و از غرب به استان مازندران و دریای خزر محدود می شود.
استان گُلِستان از استان‌های شمالی ایران است. این استان بخشی از استان مازندران بود که در سال ۱۳۷۶ به صورت استانی مستقل به نام گلستان درآمد و گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد.
بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهرستان آن گرگان است. مذهب بخشی از مردمان این استان تشیع بوده و بخشی عمده جمعیت آنرا ترکمن های اهل تسنن تشکیل می دهد.
بیشتر شهرهای کنونی استان گلستان از قدمت چندانی برخوردار نیستند و از بزرگ‌شدن روستاها به وجود آمده‌اند و به عبارتی روستاشهر به‌شمار می‌آیند.
با این همه، شهر گنبدکاووس ریشهٔ تاریخی دارد و نام سابق آن گرگان یا همان جرجان بوده است که بعد از زلزله و ویران شدن این شهر تاریخی، شهری جدید در جوار برج تاریخی مقبره قابوس بن وشمگیر ایجاد شد که نام گنبدکاووس از آن برگرفته شده است.
گرگان مرکز استان کنونی که سابقا روستای استرآباد شناخته می شد نیز برای آنکه نام گرگان از تاریخ حذف نگردد توسط رضاشاه پهلوی نامگذاری شد.
روستاهای استان گلستان به صورت متمرکز و نزدیک به هم هستند. این روستاها در راستای جاده‌ها و رودها به صورت طولی و در بخش‌های کوهستانی به صورت پلکانی هستند.
جمعیت استان گلستان
جمعیت استان گلستان بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۱٬۷۷۷٬۰۱۴ نفر است که از این تعداد ۵۱/۰ درصد شهرنشین و ۴۹/۰ درصد روستانشین هستند. اقوام متعددی در این استان زندگی می‌کنند که می‌توان به فارس‌ها، ترکمن‌ها، طبری‌ها، بلوچ‌ها، ترک‌ها (آذربایجانی و قزلباش)، سیستانی‌ها، کردها و قزاق‌ها اشاره کرد.
فارس‌ها به دو دستهٔ بومی و مهاجر تقسیم می‌شوند. فارس‌های بومی بیشتر به گویش‌های گرگانی، کتولی و مازندرانی تکلم می‌کنند. مهاجرین به استان هم بیشتر سیستانی، بلوچ، سمنانی و خراسانی هستند.
فارسی زبان‌ها بیشتر در مرکز و جنوب استان و مازندرانی‌ها در روستاهای نیمه غربی استان سکونت دارند. آذری‌ها در شهرستان گنبد کاووس و قزاق‌های استان نیز بیشتر در گنبدکاووس، بندرترکمن و گرگان سکونت دارند.
ترکمن‌ها در بخش شرقی، مرکزی و شمالی استان و همچنین در مرکز استان سکونت دارند، سنی مذهب هستند و به زبان ترکمنی تکلم می‌کنند و بخش عمده استان که محل زندگی ترکمنهای ایران است به نام ترکمنصحرا شناخته می شود که از دریای خزر تا بخشی از خراسان شمالی (جرگلان) امتداد دارد.
تقسیمات کشوری
این استان دارای ۱۴ شهرستان به نام‌های آزادشهر، آق قلا، گرگان، گنبدکاووس، بندرترکمن، گمیشان، رامیان، کردکوی، بندرگز، علی آباد کتول، گالیکش، کلاله، مراوه تپه و مینودشت، 27 بخش، 33 شهر، 60 دهستان و 1049 آبادی می‌باشد.
آرامگاه مخدومقلی فراغی
آرامگاه مخدومقلی مربوط به اواخر دوره قاجاریه – دوره پهلوی است و در شمال استان گلستان، شهرستان مراوه‌تپه، روستای آق‌توقای قدیم واقع شده است.
این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲۲۵۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
این آرامگاه شامل مقبرهٔ مخدومقلی فراغی شاعر ملی ترکمن‌ها (مرگ در ۱۱۶۹ یا ۱۱۷۶ ه.ش) و پدرش دولت محمد آزادی می‌شود.
در دههٔ ۱۳۷۰ بنایی بر روی این مقبره ساخته شده و در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۸ با حضور صفر مراد نیازوف رئیس‌جمهور وقت ترکمنستان و عطاالله مهاجرانی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد ایران افتتاح شد.
هرساله در زادروز مخدومقلی فراغی مراسمی با حضور مردم و مقامات دولت ایران و ترکمنستان در کنار این آرامگاه برگزار می‌شود.
در سال ۱۳۸۹ اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر رئیس‌جمهور در این مراسم از تخصیص دو میلیارد تومان برای سازمان‌دهی این مقبره خبر داد.
برج گنبد قابوس بلندترین برج آجری جهان
این برج در سال ۳۹۷ قمری به فرمان شمس‌المعالی قابوس بن وشمگیر ساخته شد و اکنون در درون شهر گنبدکاووس جای دارد.
این برج با بلندی ۶۰ متر بر بالای تپه‌ای ساختگی به بلندی ۱۵ متر بر پا شده‌است و بزرگترین بنای آجری جهان به‌شمار می‌آید. این بنا به شماره ۸۶ در سال ۱۳۱۰خورشیدی به ثبت آثار ملی رسیده و در تیرماه ۱۳۹۱نیز به عنوان پانزدهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی (یونسکو) ثبت شد.
