امروز : جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

|

دمای هوای شهر

Karshenas 5O 300x225 - ترکمنستان، کشوری بسته اما با رفتاری هوشمندانهخاورمیانه-ترکمن نیوز- اگرچه ممکن است جانشینی سردار بردی محمداف مغایر با اصول آرمانی و دموکراتیک باشد، اما از آنجایی که این جریان به دنبال ایجاد یک حاشیه امن حداکثری برای تضمین ثبات سیاسی خود بوده قطعا به سوی تعامل با ایران نیز حرکت خواهد کرد.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی ترکمن های ایران، ترکمنستان یکی از بسته ترین کشورهای جهان است و ارتباطات غیردولتی این کشور با محیط پیرامونی اش در حداقل ترین میزان ممکن قرار دارد. علاوه بر آن، ارتباطات دولتی آن نیز در مقایسه با سایر کشورها، بسیار محدود است. همین امر موجب شده تحلیل رفتارهای سیاسی و سیاست خارجی این کشور برای تحلیل گران و پژوهشگران این حوزه بسیار دشوار شود. این مساله به ویژه هنگامی که با رفتارهای غیرمنتظره این کشور در عرصه های گوناگون مواجه می شویم دشواری مضاعفی می یابد. از سوی دیگر، ترکمنستان یکی از کم حاشیه ترین همسایگان جمهوری اسلامی ایران طی سال های اخیر بوده و در عین حال، دروازه ورود به آسیای مرکزی برای کشورمان به حساب می آید. در سال های اخیر رفتارهای غیرمنتظره ای از این کشور شاهد بوده ایم که تحلیل های متناقضی درباره آن ها ارائه شده است.

در مصاحبه پیش رو با آقای بهروز قزل، تحلیل گر ارشد مسائل آسیای مرکزی پیرامون رفتارهای اخیر ترکمنستان گفتگو خواهیم کرد. بهروز قزل دانش آموخته رشته مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز از دانشگاه تهران، قائم مقام موسسه اساس جهان اسلام و از نخبگان برجسته ترکمن (اهل بندر ترکمن در استان گلستان) است.

* روند نرم همگرایی کشورهای آسیای مرکزی با روسیه

اخیرا شاهد تحولات مثبت در روابط بین کشورهای آسیای مرکزی بوده ایم، نظر شما در این­باره چیست؟ آیا روند جدیدی در این منطقه در حال شکل گیری است؟

طی ماه های گذشته تعاملات ترکمنستان و روسیه افزایش محسوسی یافته که در قالب یک حرکت کلی در آسیای مرکزی قابل تحلیل است. اخیرا مقامات مختلف ترکمنستانی از جمله سردار بردی محمداف، پسر رئیس جمهور و آقای رشید مرداف، وزیر امور خارجه این کشور به روسیه سفر کرده و با مقامات روس دیدار کردند. به نظر می رسد که در این سفرها، نوعی تضمین برای ثبات و امنیت ترکمنستان گرفته شده است.

در حقیقت ما شاهد یک حرکت کلی در قالب توسعه مراودات اقتصادی، به ویژه در حوزه انرژی میان کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز هستیم که مهم ترین عامل پیوند دهنده این حرکت، روسیه است. تعداد سفر رهبران و مقامات عالی رتبه این کشورها به روسیه با و دیدار با روس ها رشد قابل توجهی یافته و به نظر می رسد نقش روسیه به عنوان ضامن ثبات این کشورها در حال تثبیت است. به عبارتی با حمایت روسیه یک شاکله اقتصادی-امنیتی در حال شکل گیری است که به نظر می رسد به سمت جدی تر کردن رقابت با چین نیز پیش می رود. به عنوان مثال صادرات سیمان، برق، مواد غذایی و دیگر کالاهای مهم این کشورها به یکدیگر افزایش یافته و خطوط لوله مشترک احداث شده و در دست احداث میان این کشورها گسترده تر شده است.

تنها کشوری که در این میان کمی محافظه کارانه تر حرکت می کند، قزاقستان است. گویا دیگر کشورها مشکلی با افزایش پیوندها با روسیه ندارند، اما قزاقستان با رعایت موازنه در این مسیر گام بر می دارد. به نظر می رسد دلیل اصلی این امر هم آسیب پذیری این کشور به دلیل جمعیت روس ساکن قزاقستان و موقعیت ژئوپلیتیکی خاص آن در مجاورت سرزمینی روسیه است.

* قانون عجیب منع خروج افراد زیر 30 سال

در رسانه ها آمده است که اخیرا در ترکمنستان، تصمیمی عجیب درخصوص ممانعت از خروج افراد زیر 30 سال از کشور تصویب کرده است. عامل اتخاذ چنین تصمیماتی از سوی دولت ترکمنستان چیست؟

اخیرا دولت ترکمنستان در اقدامی نادر قانونی را مبنی بر ممنوعیت خروج از کشور افراد کمتر از 30 سال تصویب کرد. بیشترین حساسیت ها در این باره مربوط به ترکیه بود. این یک مساله چندبعدی بود که از چند ماه پیش شروع شد. شروع این روند با بی اعتبار شمردن مدارک تحصیلی رشته تاریخ که در ترکیه اخذ شده بود، صورت گرفت. پس از آن قوانینی در راستای ایجاد محدودیت در انتقال ارز به این کشور به تصویب رسید و نهایتا به ممنوعیت خروج افراد کمتر از 30 سال از ترکمنستان ختم گردید. همچنین، یک مساله اصلی برای ترکمنستان در این زمینه بازگرداندن افرادی بود که به خارج از کشور سفر کرده بودند. گویا برخی از این افراد هم در دام سرویس های امنیتی بیگانه می افتادند. مهم تر از این موارد، تهدیدات فرهنگی بود که از این طریق به جامعه ترکمنستان منتقل می شد. به ویژه با توجه به اینکه ترکمنستان با مشکلاتی در روند دولت-ملت سازی روبرو است، مواجهه با الگوهای ملت سازی ترکی که از ترکیه نشأت می گیرد، مشکلاتی را برای این کشور ایجاد می کرد. این مساله با عنایت به سبک ویژه تاریخ نگاری قومی و ملی که در ترکمنستان ارائه می شود، اهمیت مضاعفی می یابد. من حیث المجموع سه عامل عدم بازگشت شهروندان ترکمنستان پس از خروج از کشور، مشکلات فرهنگی و خروج ارز بیشترین حساسیت را برای دولت ترکمنستان در این زمینه ایجاد کرد.

Turkmenistan 5O 300x283 - ترکمنستان، کشوری بسته اما با رفتاری هوشمندانه

* سفر اخیر بردی محمداف به ازبکستان و تامین منابع مالی برای خط لوله تاپی

همان طور که می دانید، دیدار رؤسای جمهور ترکمنستان و ازبکستان پس از یک بار تعویق، قرار است در روزهای جاری و به میزبانی میرضیایف انجام شود. درباره اهداف سفر بردی­ محمداف به ازبکستان نظرتان چیست؟

یک نکته ای که کمتر درباره قربانقلی بردی محمداف، رئیس جمهوری ترکمنستان به آن توجه می شود، میزان عملگرایی وی است. همه می دانیم که خط لوله تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان) هزینه کلانی داشته و دولت ترکمنستان را برای تأمین مالی آن با مشکل مواجه کرده است. بردی محمداف به گزینه های زیادی از جمله عربستان سعودی، کویت، قطر، ترکیه، چین و بانک توسعه آسیایی درخواست کمک کرده تا این منابع مالی را تامین کند. عربستان برای سرمایه گذاری ابراز تمایل کرد؛ ترکیه گویا به تثبیت اوضاع امنیتی افغانستان موکول کرد؛ بانک توسعه آسیایی قول همکاری داد؛ چین اگرچه مشارکت را پذیرفت، اما پیش شرط های خاص خودش را داشت. موضع روس ها نیز در این باره همراه با سکوت و نظاره بوده است. به نظر می رسد سفر بردی محمداف به ازبکستان هم، بیش از همه، در راستای همین موضوع صورت گرفته باشد. ازبکستان هم می تواند یکی از گزینه های خوب ترکمنستان برای تامین بخشی از منابع مالی این پروژه باشد و هم تشریک مساعی دولت ازبکستان را در تأمین امنیت این خط لوله در آینده به همراه خواهد داشت. چرا که موضوعات امنیتی افغانستان، همان میزان که به ترکمنستان مربوط است، به ازبکستان هم ارتباط دارد. این مساله (مشارکت دادن کشورهای منطقه در منابع مالی و آینده امنیت خط لوله تاپی) هوشمندی عملگرایانه بردی محمداف را می رساند.

* آینده انتقال قدرت در ترکمنستان

بحث انتقال قدرت در ترکمنستان، از موضوعات جالب توجه در ارتباط با این کشور بوده است. به نظر می رسد که در ماه های اخیر، تحولات جدیدی در این زمینه درحال روی دادن است. نظر شما در خصوص چشم انداز انتقال قدرت در ترکمنستان چیست؟ موضع ایران در این باره چه می تواند باشد؟

مساله آینده انتقال قدرت در ترکمنستان یکی از مهم ترین موضوعات سیاسی مد نظر تحلیل گران حوزه ترکمنستان به حساب می آید. مساله انتقال قدرت و جانشینی سردار بردی محمداف، پسر رئیس جمهور فعلی هم اخیرا در حال شفاف شدن بوده و به نظر می رسد روسیه نیز به این موضوع نگاه مثبتی دارد. پیش از این، زمانی که سردار بردی محمداف نماینده پارلمان بود، در قالب رئیس یکی از کمیسیون های مجلس سفری به مسکو داشت و با مقامات عالی رتبه روس دیدار کرد. در حال حاضر هم وی به عنوان معاون وزیر امور خارجه در حال فعالیت است و در اغلب نشست ها و محافل منطقه ای و بین المللی حضور دارد. حضور سردار بردی­محمداف در نشست­های مرتبط با سازوکار کشورهای همسود و دیدارهای رسمی با رؤسای جمهور این کشورها از جمله با نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان که اخیرا انجام شد، در کنار بازتاب منظم فعالیت های وی در رسانه های ترکمنستان و سایر فکت هایی که از ترکمنستان به دست ما می رسد، نشان گر تلاش ها برای تثبیت وی به عنوان مناسب ترین گزینه جانشینی پدر می باشد.

در این باره باید یک نکته مهم را در نظر داشت. بر خلاف آنچه که توسط رقبای منطقه ای ایران تبلیغ می شود، ایران، به دنبال فرصت طلبی به واسطه بی ثباتی های سیاسی و امنیتی در فضای پیرامونی خود نیست. چرا که حتی از چشم اندازی واقع گرایانه، بی ثباتی در حوزه پیرامونی الزاما برای جمهوری اسلامی ایران ظرفیت ساز نبوده است. هر گونه ناپایداری عمده در موضوعات سیاسی و امنیتی منطقه ای در سال های گذشته، به نوعی پای قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای را به این کانون های بحران باز کرده است. بنابراین، اگرچه ممکن است جانشینی سردار بردی­ محمداف مغایر با اصول آرمانی و دموکراتیک باشد، اما در عمل، بسیار ممکن است به ضرر جمهوری اسلامی ایران تمام نشود. به ویژه از آنجایی که این جریان به دنبال ایجاد یک حاشیه امن حداکثری برای تضمین ثبات سیاسی خود بوده و در مسیر فراهم شدن انتقال آرام قدرت پیش می رود، قطعا به سوی تعامل با ایران نیز حرکت خواهد کرد. تصمیم گیران ترکمنستان به خوبی می دانند که نیل به فهم مشترک از موضوعات مورد علاقه دو کشور، تأمین کننده حداکثر منافع است و اتفاقا، این بخش از تعامل برای جمهوری اسلامی ایران یک فرصت است./تسنیم

https://t.me/ITNAnews

لینک عضویت کانال تلگرام

 

اشتراک گذاری :
اشتراک گذاری :

در تلگرام

کانال ما را دنبال کنید

در اینستاگرام

صفحه ما را دنبال کنید

مطالب مرتبط

نظرات کاربران

نظر شما چیست ؟

* پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد، منتشر نخواهد شد.
* پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیرمرتبط با خبر باشد، منتشر نخواهد شد.
* انعکاس نظر مخاطبین، به منزله تایید آنها از سوی ترکمن نیوز نیست و صرفاً به منظور احترام به نظر کاربران صورت می گیرد.

*

*
*

بالا
ترکمن نیوز