به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی ترکمن های ایران، استان گلستان از نظر ویژگی فرهنگی، اقوام متعددی دارد که این اقوام ساکنان بومی و قدیمی استان گلستان یا مهاجران هستند.
اقوام گلستان را بهطور کلی میتوان به ترکمنها، قزلباشها، کتولها، مازندرانیها، کورمانچها، سیستانیها و قزاقها تقسیمبندی کرد.
ویژگی فرهنگی و محل زندگی قوم ترکمن
ترکمان در منابع شرقی- از اعقاب قبایل اغوز هستند که در شمال دریای آرال زندگی می کرده اند و در حدود قرن دهم میلادی، با گسترش امپراطوری سلجوقی به سوی جنوب و غرب مهاجرت کرده اند.
بعضی از قبایل در سرزمینی مسکن گزیدند که بعدها به نام آنها نامیده شد. قبایل دیگر راه خود را به سوی آذربایجان و آناتولی ادامه دادند، امری که نشان دهنده خویشاوندی قدیمی آذربایجانی ها و ترک های ترکیه با ترکمنها می باشد.
ترکمنها، مردمانی با فرهنگ و سنتهای کوچ نشینی به مدت چندین دهه تحت سیاست روسی سازی قرار میگیرند که با سیاست اسکان و اشتراکی سازی شوروی شدت می یابد و این امر در دهه ۱۹۳۰ به اوج خود می رسد. این سیاست و پیامدهای آن باعث مهاجرت صدها هزار ترکمن به سوی افغانستان می شود.
جغرافیای تاریخی و خاستگاه اولیه ترکمن ها حوزه شرقی سیر دریا (سیحون) از دیرباز خاستگاه اولیه قوم ترکان بوده است، وجود کتیبه های متعدد نظیر کتیبه ی اورخون در ینی سئی و کتیبه ی «کول تکین» از وجود ترکان در این نواحی خبر می دهند. سیاحان از وجود ترکمن ها در شهرهای ینی کنت و ایسی گول (دریاچه بالخاش) خبر دادند.
نام ترکمن نخستین بار در دایره المعارف چینی قرن هشتم میلادی آمده است. هم چنین ترکمن را نام قومی از اقوام زرد پوست ترک زبان دانسته اند که از چندین هزار سال پیش در شمال دریاچه «ایسیک گول» (بالخاش) در شمال مغولستان زندگی می کرده اند.
ویژگی فرهنگی و محل زندگی اقوام کورمانچ
عشایر کورمانچ نیز در استان گلستان حضور دارند که در فصل بهار کوچ کرده و به سمت دشتهای مراوهتپه سکونت دارند اما برخی از آنها ساکن هستند.
کردهای استان گلستان از اقوام کورمانچ هستند که در واقع در خراسانشمالی زندگی میکنند اما برخی از اقوامشان به شکل عشایر کوچ رو هستند که در فصل بهار، مراوهتپه را بهعنوان محل سکونت خود انتخاب میکنند.
علت حضور قوم قزلباش در گلستان
درباره قوم قزلباشها میتوان اینطور گفت که در واقع نیروی اصلی شاه اسماعیل صفوی را ۹ طایفه معروف ترکنژاد تشکیل داده است و بهعلت کلاه قرمزی که بر سرشان داشتند، به قزلباشها یا سرخسرها معروف هستند.
شاه اسماعیل صفوی این قوم را در آن دوران بهعلت خودسریهایش متفرق کرد، چون او فعالیت قزلباشها را مانع پیشرفت حکومت خود میدانست و برای برطرف کردن این مشکل این قوم را به بهانه محافظت از نقاط مرزی از مرکز حکومت خود دور میکند، به طوریکه قبایل مختلف قزلباش به نقاط مختلف ایران کوچ کردند که گروهی از این قوم به شمال ایران در گرگان کوچ داده شدند که از جمله این گروههای قزلباش قاجارها در غرب گرگان و گراییلیها که در مرکز و شرق گرگان ساکن شدند.
گروه قومی قزلباش دینشان اسلام و مذهب آنها شیعه ۱۲ امامی است و هماکنون پراکندگی و کثرت قوم قزلباشها در شرق استان به ویژه در دو شهرستان مینودشت و رامیان دیده میشود.
قوم مازندرانیها
قوم مازنیها نیز در شرق استان، در دو منطقه کردکوی و بندرگز زندگی میکنند و شهرستانهای اطراف را نیز در بر میگیرند.
قوم سیستانی در گلستان
قوم سیستانیها از دهه ۱۳۳۰ مهاجرت خود را به استان گلستان آغاز کردند و هماکنون نیز در این منطقه زندگی میکنند.
«احمد تجری» معاون میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان گلستان در گفتوگو با ایسنا، در خصوص برگزاری دوازدهمین جشنواره اقوام در استان گلستان، اظهار کرد: جشنواره اقوام امسال در دو نقطه استان در گرگان و گنبدکاووس برگزار میشود. این جشنواره از 29 آبان الی 2 آذر ماه در گرگان و از 3 آذر الی 7 آذر ماه در گنبد برگزار خواهد شد.
کیفیت جشنواره اقوام گلستان افزایش یافت
وی یادآور شد: امسال ارتقا جدی در بحث کیفیت و کمیت صنایعدستی، هنرمندان موسیقی و آئینها خواهیم داشت که خوشبختانه طی برنامهای که از پیش اجرا شد، توانستیم نسبت به گذشته کیفیت را افزایش دهیم.
معاون میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان گلستان به بخشهای مختلف جشنواره اشاره کرد و گفت: در این جشنواره صنایعدستی اقوام مختلف به نمایش گذاشته میشود و نیز گروههای موسیقی و آئینی اقوام به معرفی آثار خود میپردازند.
تجری ادامه داد: اقامتگاههای بومگردی و سیاه چادرهای اقوام نیز در این نمایشگاه حضور دارند همچنین سوغات خود را معرفی میکنند.
محوریت وحدت در جشنواره اقوام امسال
وی خاطرنشان کرد: برنامهریزی و هماهنگیهای لازم برای برگزاری جشنواره ایدهآل انجام شد. با توجه به آنکه برگزاری این جشنواره همزمان با هفته وحدت است، محور امسال جشنواره «وحدت اقوام» بوده که بهعنوان بخش اصلی جشنواره مطرح است.
معاون میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان گلستان یادآور شد: علت اینکه میزبانی این جشنواره را به استان گلستان واگذار کردند آن است که در استان گلستان همه اقوام حضور دارند.
نظر شما چیست ؟