ترکمن نیوز: اخیرا این نماد باستانی مشهور ترکمن را در فضای مجازی و تلویزیون در سریال مشهور ترکیه (Diriliş Ertuğrul) زیاد مشاهده کرده‌اید و شاید براتون مفهوم آن سوال شده است.
در نگاه اول لغات ظاهری آن (IYI) به ترکی (ایی) و فارسی: (خوب) را می‌دهد و تقریبا به مفهوم اصلی آن نیز نزدیک است، اما در واقع این نماد که تشکیل شده از «2 تیر و یک کمان است» مفهومی بسیار غنی به معنای: (صاحب استقامت، زور و قدرت) می‌باشد.
با اینکه در عصر خود این تیره در بین قبایل ترک کوچک بود اما خون یک امپراتوری بزرگ را در روح و خون خود می‌پروراند که در آینده توانست یکی از عناصر بنیانگذار امپراتوری عثمانی شود که در طول تاریخ بر جهان حاکم شد.
کایی خان به عنوان اولین جد قبیله کایلار در تاریخ ترکیه و عثمانی از اهمیت بسزایی برخوردار است. کای هان فرزند گون خان می‌باشد و نام پدربزرگش اوغوزخان است که سرسلسله ترکمن‌های جهان است. کایلار در دوره استقرار عثمانیان از فتح بالکان سود فراوانی بردند.
امروزه در اکثر نقاط کشور ترکیه نسل منسوب به کایلار سرسلسله امپراتوری عثمانیان زندگی میکنند که: دهکده‌های اطراف بیلیچیک، اسگی شهر، بانکی، آنکارا، اسپارتا، بوردور و آیدین معروف ترین آنهاست.
در طول تاریخ ترکان عثمانی در هندوستان، ایران، عراق، سوریه و کاراچاداغ زندگی می‌کرده‌اند.
محمد ناصری‌فرد باستان‌شناس ایرانی که ۱۲ سال تحقیق کرده و ۷۳۰ هزار کیلومتر پیاده و سواره داخل و خارج از ایران به دنبال سنگ نوشته‌های باستانی بوده است میگوید: سنگ نوشته‌های یافت شده در غارهای ایران ثابت میکند که مخترع خط سومری‌ها نبوده اند حال اینکه خط اختراع نمی شود بلکه خط حاصل نقاشی‌های کشفی از درون غارها و کوه‌هاست که طی هزاره‌ها استرلیزه، پیچیده و ساده شده و به شکل خط درآمده است.
این باستان شناس ایرانی میگوید: نماد IYI جزو علائم خط لاینر یا پروتو ایلامی و متعلق به 2 هزار و 300 سال قبل از میلاد است که در سفال‌هایی ایالات‌های صوفیه بلغارستان کاربرد آنها را میبینیم و آنها اعلام کردند که این علائم ایلامی و متعلق به ایران است.
سکه‌های کشف شده در جنوب انگلستان
یا در سردرب کلیسای پاپ اعظم این نماد را میبینیم که مردم از آن گذر میکنند تا سعادتمند بشوند، در اروپا نان گرد می‌پزند و این نماد را روی آن می‌زنند و نان را می‌خورند تا سعادتمند شوند.
نقاشی دیواری کلیسای ایوانف در بلغارستان – قرن 14 میلادی
در تبت و پامیر اسب‌ها را با این نماد داغ‌بر می‌دارند تا برای آنها خوش رکاب و سعادتمند باشند، ولی در ایران ما هنوز این نماد را نمی‌شناسیم و ثبت نکردیم و از این منظر خیلی عقب هستیم که امیدواریم در آینده گام‌های مناسب و شایسته‌ای برداشته شود.
درب ورودی جنوبی دانشگاه تهران وقتی نگاه میکنیم در نگاه ظاهر انباشتی از بتون در نظرمان جلوه‌گر میشود، در حالی که آن نماد خط لاینر که مضونش همای سعادت است، می‌باشد و معنایش این است که از درب عبور کنید تا سعادتمند شوید، جالب است که شبیه این نماد در ورودی استانبول وجود دارد که تندیسی به ابعاد 10 متر است و پیامش این است که به سرزمین استانبول وارد شوید تا سعادتمند شوید.
سردر اصلی دانشگاه تهران
این نماد ریشه در عمق تاریخ دارد، بسیاری از کشورها آن را می‌شناسند از منظر‌آن کاربست‌های آیبنی دارند، دردناک‌تر این است که ترکیه در راستای این نماد در حال نوشتن کتاب و هویت‌سازی است، اما این نماد متعلق به ایران است و هیچ کس آن را نمی‌شناسد و دیگران در حال نمادآفرینی برای خود هستند.
بسیاری از باستان‌شناسان معتقد هستند ایران دایره‌المعارف هنر بشری است که بر اساس اظهارنظر آنها اگر اول نباشیم، دوم و سوم از نظر تعداد هستیم و از نظر کهن بودن سنگ‌نگاره پژوهشگرانی خارجی عنوان میکنند 40 هزار و 800 سال پیش شاید کهن‌ترین آثار هنری تاریخی جهان باشد که در ایران وجود دارد.
« دکتر محمد ناصری فرد » باستان شناس هنر در مورد این علامت می گوید: این علامت (IYI) را ترک های آسیای میانه و قفقاز « تمغای » می گویند. در بلغارستان، رومانی، جمهوری چک ، مونته نگرو، قبرس و اقوام بومی جنوب انگلستان آن را به عنوان « نماد مقدس سعادت » می شناسند.
کتیبه سنگی یافت شده در پلیسکای بلغارستان- موسوم به « کتیبه پلیسکا » که در « موزه شومِن بلغارستان » نگهداری می شود
در تبت و مغولستان اسب های خود را با این علامت داغ گذاری می کنند و در ترکیه آن را بر فراز سنگ قبرها حک می کنند و بر روی نانی که در ترکیه شهرت جهانی دارد (نان تمغادار) ایجاد می کنند. این نماد می تواند آغاز گر اولین خط میخی باشد.
نان معروف « تمغادار » در ترکیه
وی در ارتباط با معنی نماد (IYI) گفت: در جوامع مختلف که نام آنها ذکر شد این علامت را « همای سعادت » می دانند و ترجمه خط میخی روی سنگ چخماق کشف شده در تپه مارلیک گیلان هم که دارای این علامت بود به نظر متخصصین خط میخی (بهترین زیبای (نیکو) جاویدان ) ترجمه شده که با معنی « همای سعادت » نزدیکی دارد.
به گفته ناصری فرد: این نماد (IYI) به فراوانی در تیمره به چشم می خورد که قدمت آنها از دو تا پنج هزار سال قبل از میلاد متفاوت است و نمونه های مشابه آن در آسیای میانه، قفقاز، جنوب انگلستان و غرب ایتالیا نیز دیده شده اند.
سنگ نگاره‌های کشف شده در تیمره (کوه‌های اطراف خمین)
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران میگوید: طی بررسی هایی که بر روی این نماد در عرصه ی جهانی داشتیم، فقط در ایران این نماد در قالب تجمع حروف دیده می شود و در دیگر نقاط دنیا به صورت تکی کاربرد داشته است.
جالب است بدانید این باستان شناس اعتقاد دارد که نماد (IYI) به عنوان نماد قومی طایفه ترک زبان قشقایی در ایران مورد استفاده قرار می گیرد.
قبرستان روستای «هوره» شهر «هفتکل» استان خوزستان مردم این مطقه از ترکهای قشقایی هستند
تحقیق و گردآوری: یاشار نیازی
لطفا درصورت یافتن منابع بیشتر برای ما ارسال نمایید تا مطالب منتشر شده را تکمیل نماییم.
ممنون از اطلاعات خوبتون من چند تا عکس سنگ و دستنویس روی دیوار دارم وای نمیدونم چطوری براتون بفرستم
از طریق تلگرام روابط عمومی می توانید برامون ارسال نمایید با توضیحات لطفا … تشکر از شما مخاطب گرانقدر…
ضمن اینکه سایت ما ایمیل اختصاصی نیز دارد.
تلگرام روابط عمومی
t.me/RavabeteOmumi
ایمیل:
[email protected]
سلام از طریق جیمیل ترکمن نیوز و یا لینک روابط عمومی تلگرام میتوانید برامون ارسال کنید
[email protected]
@Ravabeteomumi
سلام وقت بخیر ،من ترک قشقایی هستم و این نماد طایفه چهارده چریک هست که ما سینه به سینه اون رو به نسل های آینده انتقال میدیم ،و بر روی سنگ قبرها کنده کاری میشه ،خیلی ممنونم از مطالب شما ولی کاش این شجره وتیره در ایران ثبت جهانی بشه که دارای تاریخ و اصالت هست من میتونم شما رو با بزرگان این طایفه که همیشه از عقبه و داستان های واقعی نمادIYIبرای بچه ها تعریف میکنن،متاسفانه نتونستم وارد لینک تلگرام یا اینستاگرام بشم
سلام برادر گرامی
لطفا برای همکاری بیشتر فرهنگی – با مدیریت خبرگزاری ترکمن تماس بگیرید.
09119762031
سلام این تمغا رو تیره چهارده چریک از طایفه دره شوری ایل قشقایی دارن که روی قبرها حک میشه
این نماد ترکهای قایی هست که عکس یک قایق با دو تا پارو هست و نه کمان و تیر. کلمه قایق نیز از همین ریشه است.قایی ها امروز در ایران قشقایی ها، در ترکیه خاندان عثمانی ها، و بقیه در ترکمنستان زندگی میکنند. کلمه قایی یعنی محکم می باشد و بعضا کلمه قایم به معنی محکم در فارسی استفاده میشود که از همان ریشه است.
اگه در عکس مربوط به خمین نگاه کنید در بین دو تصویر iyi دو عدد لوزی متداخل میبینید که ما به اون بایداق میگوییم و جای ان بالای حرفy در نشان iyi می باشد، هم اکنون نیز این بایداق در عروسی قشقایی بر روی چوب نصب شده و در معرض دید عموم قرار داده میشود
در طول تاریخ ترک ها برای تشکیل حکومت دائم درحال نقل مکان بودن به همین دلیل این نشانه هم خیلی جاها دیده میشه
املا ترکمن اشتباه است بلکه ب صورت تورکمن نوشته بشود
قایی تورکمن یعنی شجاع و در راه حق و عدالت هستند
سلام کاملا درست میفرمایید، اما توجه داشته باشید که در نوشتار ادبیات فارسی و جمله نویسی فارسی ترکمن نوشته می شود و در نوشتار ترکمنی و طبق قواعد ادبیات ترکمن (تورکمن) تلفظ و نوشته می شود.
در نتیجه اگر متنی فارسی نوشته می شود (ترکمن) و در متن ترکمنی (تورکمن) صحیح است.
تاریخ مثل یک جورچین بسیار پیچیده است با پیداشدن یک تکه یک قدم به واقعیت نزدیک میشویم ولی هیچگاه به صورت قطعی نمی توان قضاوت کنیم
بعد از حمله مغول ها به آذربایجان و وحشی گری هایشان در دشت مغان ایل بزرگ قایی ساکن در انجا به دو دسته تقسیم شدند دسته کوچک توسط برادر بزرگتر به جنوب حکومت سلجوقی (سلجوقیان کرمان) رفتندو به نام قاش قایی(نگین ایل قایی) معروف شدندو دسته بزرگتر به غرب حکومت سلجوقی(سلجوقیان روم) رفتند که به نام قایی معروف شدند و امپراتوری عثمانی را تشکیل دادند
اینارو از کجات دراوردی؟
بعضیا میگن قایی ها ایران همون قشقایی ها هستند چطور ممکنه قایی ها سنی حنفی بودند درحالی که قشقایی ها شیعه هستند البته تمام ترک های اغوز سنی بودند که باعوض شدن حکومت به زور ودروغ مذهب برخی ترک ها راتغییر دادند وگرنه اصلا تو کت من نمیره کایی ها قشقایی باشند کایی ها جان می‌دهند مذهب عوض نمیکنن حداقل بگین کایی ها درمنطقه ترکمن صحرا زندگی میکنن که همگی سنی حنفی هستند
داداش معلومه تاریخ نخوندی! برو بخون ببین شاه اسماعیل صفوی برای شیعه شدن مردم شیراز و اصفهان و یزد و… چه جنایتهایی که نکرد،بلاهایی که سر سنی ها می آورد یک نمونه کوچیکشو سر هرکس بیارن عوض کردن دین کمترینشه. یک نمونه اش سنی ها رو زنده زنده کباب میکرد بعد روشون عسل میمالید میذاشت وسط میدون تا حشرات و جونورها تجزیه اش کنن. بعدشما نشستی خیلی راحت نظر تخصصی میدی؟!
ببخشیدا ولی من قشقایی هستم به اسم مسلمان اما هیچ تابع این قوانین نیستم و معتقدم دین فقط جدایی و از حرفهای چرت شما رو ایجاد می‌کنه ترکان قشقایی مانند ایرانیان از ته دل مسلمان نیستند و کشورها و مردم های زیادی اینطوری هستند به خدا باور دارند و به پیامبران و آدم ها تاریخی احترام قائل اند اگر از یک قشقایی بپرسی فرق سنی و شیعه چیه طبق چیزهایی که شنیده و دیده میگه نه براساس تجربه
بنظرم. قش قایی یعنی قشح قایی
واژه قشح یعنی خوب عالی به زبان تورکی
بخاطر محدود بودن ادبیات اون دوران و وجود دو سلسله هم اسم قسمت آناتولی و ایران این تناقض ها گریز ناپذیر هستند
این علامت روی مزار پدر بزرگ و پدر بنده هست و روی مزار من هم خواهد بود.ریشه این علامت برمیگرده به کاییهایی که تحت حمله مغول به سمت جنوب پراکنده شدند و قشقاییها کاییهایی بودند که از قشقه در شمال ایران مجبور به مهاجرت به جنوب شدند.
قشقایی هیچ ربطی به قایی های ترکمن سنی حنفی ندارند بلکه گروهی از ترکزبانان خراسان بودند که در حمله چنگیز فرار را بر قرار ترجیح داده و نام قاچاقلار یا قاچقای لیلار و در آخر قشقایلی ها را بر خود گرفتند وربطی به بیگ نشین های ترکمن در آناتولی که بسیار وتعصب بر اهل سنت و حنفی بودن خود بودند.آخر مگر میشود کسانی که از ترس مرگ دینشان را عوض کنند نام (قایی) را بخود بگیرند..نه نمیشه>قشقایی ها هیچ آگاهیهایی در باره اسلام ندارند چه برسه به امپراتوری عثمانی که پرچمداران و خلیفه مسلمین در طول تاریخ بودند.
ما در شرق ترکمنصحرا منطقه گلیداغ و کلاله خراسان شمال چندین طائفه وجود دارند که به آنها قایی می‌گویند ودر این میان آنها طایفه بایات هم هست که برادر قایی بوده. همچنین در مرز گلستان و خراسان شمالی کوه بلندی بنام قورقوت داغ هستش . قایی های منطقه گلیداغ و کلاله و خراسان شمالی سنی حنفی مذهب هستن
ما هم از قبیله قایی هستیم ولی در مازندران و با زبان گیلکی و تقریبا زیر قله دماوند اجدادمون زندگی میکردن و هنوز هم در ییلاق زندگی میکنیم . قبیله کایی در تمام نقاط جهان پراکنده هستن .
آفرین بر شما ..قشقایی هیچ ربطی به قایی ها و بیگ نشین های ترکمن آناتولی و قایی های ترکمن صحرای ایران ندارند..قایی های ایرران در ترکمن صحرا عبارتند از این ها>> 1..قارا بالکان ها2..یل یانگکی ها3..کل 4..قزل یا کیزیل ها5..که کارابالکانلار عبارتند از>>آک اینجیک>>که ییکلر>>حاجی بگلر >.پاشای لار>>غاپان لار>>آراپ کارری حاجی>>ساورانلی لار>>قودانا لار>> و یل یانکی ها عبارتند از >>قورناس>>داری لر>>دلی لر>>بوککاجا لار>>قولاک کسنلر>>تمک>>ساوار>>یکه قوز>>اورجانلی>> جان قربانلی>>بایات>>آلا تلپک لر>>توتوک>>دءو> و کل ها عبارتند از>>قره کل و آق کل >>چبه قراقول>>آننا کل>>توغتامیش>>یانیق>> شیخ قالموق>>عرب قل حاجی>>آق کوسه>>کادمن>>و قزل لار عبارتند از>>ککج کوللی>>کله باراک>>گچیلی>>زیگیل>>و دیگر طوایف در آناتولی و ترکیه کنونی زندگی میکنن.با تشکر.
سلام نظر همه دوستان درسته طایفه قایی تورکان اوغوز که با ایمان آوردن به اسلام تورکمن شدن خودشون را اصیل ترین ترکمن ترک می‌دانستن در نواحی ترکمن صحرا منطقه گلیداغ کلاله و خراسان شمالی و برادرانشان که به جنوب رفتن قشقایی ها نیز ترکمن اوغوز وفایی هستن اسم طایفه ربطی به مذهب ندارد در طول تاریخ قابل تغییره تورکان قایی به ترکیه هم کوچ کردن امپراطوری عثمانی را تشکیل دادند و در آذربایجان هم طایفه قایی زندگی میکند همه اغوزها برادر ویک نژاد هستن چه تورکمن چه برادران قشقایی و برادران تورک
در ترکمن صحرای ایران هم اکنون قایی های ترکمن که از فرزندان گون خان اغوزخان هستند میزین ودیگر طایفه قایی در ترکمن صحرا زندگی میکنند که متفاوت از این قایی ها هستند و آنهااز طوایف یوموت ترکمن که از داغ خان فرزند اغوز خان نشات میگیرند و از یوموتهای قانی یوقماز و سارلی ..قزلجه..سارجه کر..اسکندرلی..بورکاز..هلاکو و قره سارلی قایی ..اودکلی..هورن..قره ارککلی..آق ارککلی..یگه لکلی.. یاغمور..استاجیق..هورتوم..یاستی دابان..تات کوسه..گوت گوی ..آرسلانجیق..و گوتی کارا هستند…
قشقایی اصلا دین اسلامو نمیدونه چیه چه برسه به متصبان اسلام سنی حنفی که خلافت اسلام در دستانشان بود.