جوابیه – جناب آقای خوجملی با ارادت و احترامی که نسبت به جنابعالی دارم به عرض میرسانم که جنابعالی درمقاله و یا نقد خود کلماتی را بکار بردهایدکه درشان شمانیست.
اولا که شما آیا علم تحلیل دارید که میخواهید تحلیل کنید؟ آیا شما تحلیلگر مسائل هنری هستید یا اجتماعی؟
بهتر بود از کلمه تحلیل استفاده نمیکردید و در جایی از کلمه طناز استفاده کردهاید.
منظور شما از طناز چیست؟ و چرا به گوینده یا شومن یا همان آلیپ باریجی، کلمه طناز را بکاربردهاید؟
طناز به طنزپرداز و در برخی موارد به رقاص اطلاق شده است و این کلمه شایسته هنرمندان گوینده یا همان آلیب باریجی نیست. بهتر بود از این کلمه استفاده نمیکردید و اصل مطلب اینکه شما در مورد دستمزد بخشیها و هنرمندان اعمال نظر کردهاید و اینکه دستمزد دریافت میکنند و نرخ تعیین میکنند.
آیا شما از وضع زندگی هنرمندان اطلاع دارید؟
در سالیان دور زندگیها مثل امروز نبوده و باکمترین درآمد گذران زندگی میکردند. ترکمنها از هنر بخشیها در مجالس لذت میبردند و هدایایی به عنوان خلعت اعم از پارچه و یا روسری و غیره و یا موادغذایی مثل؛ نان، گندم، آرد و حتی گاو و گوسفند هدیه میدادند و این برای گذران بیآلایش بخشی ترکمن کافی بود.
اما امروزه خودتان مستحضرید که فشار زندگی چه بر سر مردم آورده…
بخشیهای ما اکثرا شغلی ندارند تنها منبع گذران زندگیشان همین هنرشان است. برای تهیه ساز مبلغی گزاف میپردازند و تعمیر و نگهداری آن باتوجه به اینکه از جنس چوب است و قابل خرابی و فرسایش میباشد نیز هزینه دارد.
بخشیها وقت خود را صرف تمرین و تولید آثار هنری میکنند و سازها و آوازهای جدید میسازند و این خودش زمانبر است و کلی وقت میبرد تا آهنگی جدید ساخته شود.
از کار و زندگی میزنند و وقتشان رامیگذارد تا برای مردم لحظاتی خوش فراهم کند. حال همین بخشی از گنبد یا از راه دور برای هنرنمایی و اجرای برنامه به روستای شما تشریف بیاورد چقدر کرایه ایاب و ذهاب پرداخت میکند؟
شما بفرمائید آیا برای اجرای برنامه هنری پول نگیرند؟ اصلاهنرش چقدرقیمت دارد؟ آیا شما میتوانیدبرای هنر قیمت تعیین کنید؟ و یک سوال اینکه اگر بخشیها پول نگیرند مخارج زندگیشان را چه کسی تامین میکند؟ و اگر به بخشیها پول پرداخت نکنید آنها نیز از این هنر صرف نظر کرده و برای گذران زندگی به شغل دیگری روی میآورند، آنوقت چه اتفاقی میافتد؟ آیا فرهنگ، هنر، تاریخ و ادبیات ترکمن نابود نمیشود؟ موسیقی ترکمن یکی از موسیقیهای ناب در دنیاست و موسیقیدانان جهان را متحیر کرده است.
آیاشما میتوانید نرخ آن را تعیین کنید؟ با طرز فکری که شما در تحلیلتان بیان داشتید اینطور استنباط میشود که نباید به بخشی ها پول داد. و تعیین نرخ کار درستی نیست.
آیا شما میدانید برای ساخت یک اثر هنری موسیقایی چقدر هزینه میشود؟
یک بخشی تمام زندگی و عمرش را وقف کرده و به همین خاطر اسم بخشی را به آنها دادهاند چرا که زندگیشان را بخش مردم و هنر و فرهنگشان کردهاند.
آقای خوجملی بهتر بود از نزدیک با زندگی بخشیها آشنا میشدی بعد چنین تحلیل و نقدی مینوشتید.
سخن بسیار است ولی به همین بسنده میکنم که شاید قانع شده باشید. و اگرنشدید خواهش میکنم با چند نفر از بخشیها ازنزدیک گفت و گو کنید و درد دل آنها را گوش کنید، بعد دست به قلم شده تحلیل کنید.
نویسنده: بهروز سقلی انتشار دهنده: یاشار نیازی
سلام بهروز جان.من خیلی تحلیل نکردم. بیشتر سئوال مطرح کردم که نظر دوستان چه باشد. بعد هم با چند نفر از دوستان نویسنده و صاحب نظر و یک نفر شومن یا گوینده مشورت کردم. آنها هم گفتند مبلغ 700 تومن یا 800 تومن خیلی زیاد است. گفتند نصف همین مبلغ هم خوب است.با همین مبلغ هر شب می توانند برنامه داشته باشند. بعد هم نظرمن در مورد طنازان یا طنز پردازان شومنها نبود. بلکه منظور طنزپرداز مشهور ترکمنصحراست که شنیدم برای یک شب ششصد هزار تومان دستمزد می گیرد.به هرحال باید قبول کرد بخشی ها هم اگر عروسی و برنامه نداشته باشند که هنرشان خود به خود زایل می شود.