اخبار ترکمن – استان حاصلخیز گلستان یکی از زیباترین استان‌های ایران با مساحتی بالغ بر ۲۰۳۱۱۶/۶ کیلومترمربع در منتهی الیه جنوب شرق دریای خزر واقع شده است و حدود ۱/۳ درصد مساحت کل کشور را شامل می‌شود. گلستان در سال ۱۳۷۶ از مازندران منفک شد و از نظر مساحت بین استان‌ها رتبه نوزدهم را دارد.
این استان از شمال با کشورهای ترکمنستان ، آذربایجان، قزاقستان، روسیه و ارمنستان ارتباط دریایی داشته و از سمت جنوب به استان سمنان ، از مغرب به مازندران و از مشرق به خراسان شمالی محدود شده است. مرکز استان گلستان، شهر گرگان و جمعیت آن نیز بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ برابربا یک میلیون و ۸۶۰ هزار نفر بوده است.
گلستان معمولا آب و هوایی معتدل و بسیار دل انگیز و مفرح دارد ، لکن تنوع اقلیمی استان به دلیل شرایط جغرافیایی و طبیعی قابل توجه بوده بطوریکه در نواحی جنوبی از آب و هوای کوهستانی، نواحی مرکزی و جنوب غربی از آب و هوای معتدل مدیترانه ای و نواحی شمالی از آب و هوای خشک و نیمه خشک برخوردار است.
از نقاط دیدنی طبیعت زیبای استان گلستان می‌توان به پارک ملی گلستان واقع در شرق این استان، خلیج گرگان، شبه جزیره میانکاله، تالاب‌های بین المللی آلما گل، آلا گل، آجی گل، چشمه گل و دریاچه تنگلی در شمال گنبدکاووس، پارک جنگلی ناهار خوران، پناهگاه حیات وحش میانکاله، تالاب گمیشان، آبشار باران کوه، آبشار زیارت و منطقه زیبای گرماب لاله‌ها اشاره نمود.
آثار باستانی فراوانی شامل بناهای تاریخی و مذهبی و تپه های باستانی در این استان وجود دارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از: امامزاده نور ، امامزاده ساورکلا ، تورنگ تپه، امامزاده یحیی ابن زید (ع) ، مسجد سردار ، پل آق قلا ،دیوار اسکندر ، کاخ آقا محمد خان ، برج قابوس ابن وشمگیر، مقبره مختومقلی فراغی ، برج رادکان ، فانوس دریایی بندرگز و……….مردم این استان را اگر بخواهیم تقسیم کنیم به گروهها و قومیت‌های مختلف می‌توان تقسیم کرد، فارس، ترک، ترکمن، شاهرودی، خراسانی اکراد کردستان، اکراد خراسان، سیستانی‌ها و بلوچ‌ها که عده کثیری از این اقوام مهاجرین استان را تشکیل می‌دهند.
قبل از اسلام و در زمان هخامنشیان ( هیرکانیا : منطقه ای که گلستان بخشی از آن است) و بعد از اسلام از مهم‌ترین و آزادترین ایالات ایران بوده است که تا قرن هفتم ایالات گرگان و از قرن هفتم تا چهاردهم به نام ایالت “” استرآباد “” نام گرفته است.
سابقه تمدن در آن با توجه به کاوش‌های باستان شناسی به حدود شش هزار سال پیش برمی‌گردد و در حقیقت یکی از قدیمی ترین ایالت‌های ایران و مرکز عمده آریایی‌ها در شمال بوده است. باوجود اسلام و در سده های اولیه آن ،این سرزمین نقش مهمی درشکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی و ایران داشته است بطوریکه دانشمندان و شاعران بزرگی در این خطه پرورش یافته اند که معروفترین آنها عبارتند از: عبدالقاهر جرجانی ( مولف اسرارالبلاغه و دلایل الاعجار)،
سید اسماعیل جرجانی (مولف ذخیره خوارزمشاهی، اولین و بزرگترین دائره المعارف پزشکی به زبان فارسی ) فخرالدین اسعد گرگانی ( سراینده ویس و رامین ) و میرداماد ( مولف قسبات و صراط المستقیم ).
غالبا در استان گلستان منابع و انگیزه های لازم برای توسعه همه جانبه و پایدار وجود دارد و با توجه به مطالبات و انتظارات مردم استان ، توسعه ، نیاز اصلی این منطقه به ظاهر سبز ، اما محروم می‌باشد.
در این میان با یک مدیریت پایدار و قوی می‌توان درراه توسعه استان گام برداشت .اصولا توسعه در همه زمینه ها برای استان ضروری است و باید دید توسعه تا چه اندازه و در کدام قسمت استان ضروری می‌باشد. اگر بحث توسعه برای منطقه ای بیش از مناطق دیگر روی دهد مطمئناً باز هم نمی‌توان استان را استانی توسعه یافته قلمداد کرد .
نگاه توسعه ای موجب می‌شود مسئولان به فکر برنامه ریزی و پیگیری کارها باشند و این مدیران هستندکه بامدیریت توسعه ای خودشان میتواننداز حداقل امکانات و اعتبارات بهره مند نمایند و اگر خدای ناکرده با مدیریت ضعیف ، کوتاهی کنند موجب هدر رفتن اندک امکانات و اعتبارات موجود نیز خواهند شد.
اینک زنگ خطر بصدا در آمده است ،بجای اینکه توسعه صنعتی و کشاورزی، استان گلستان را در برگیرد،متاسفانه توسعه آپارتمان و ساختمان سازی رو به رشد است ، حال به چه قیمتی ، خدا می‌داند.
استان اگر حاصلخیز است به جهت اراضی کشاورزی آن است ، اگر زیباست به جهت سرسبزی بخش‌هایی از آن است . اگراین اراضی تبدیل به کارخانجات و ساختمانهای مسکونی شود و هرروز از هر گوشه اراضی کشاورزی ، روستایی جدید متولد شود و اراضی کشاورزی و حاصلخیز آن تبدیل به مناطق مسکونی شود ،آیا باز هم می‌توان استان را استانی حاصلخیز ذکر کرد؟!
راستش را بخواهید استان از سمت شمال رو به دریاست و خواه ناخواه پیشروی دریا تاثیرات منفی خود را برجای خواهد گذاشت . از سمت غرب هم که نمیتوانیم در خاک استانی دیگر نفوذ کنیم، لذا امیدمان به جنوب وشرق استان است که از سمت جنوب کویراستان سمنان روبه پیشروی است و اگر مانع این پیشروی نباشیم و حفظ جنگلهایمان را در این سمت فراموش کنیم ، طولی نخواهد کشید آب و هوای کویری استان سمنان درمنطقه سرسبز گلستان غلبه خواهد کرد و همینطور از سمت شرق که پس از جنگل گلستان باز هم شاهد کویر و اراضی خشک و لم یزرع هستیم پس در نتیجه استان گلستان در میان آب و هوای کویری شرق و جنوب و دریای شور مازندران به محاصره در آمده است و اگر مسئولان و مردم در مورد این عوامل غافل باشند طولی نخواهد کشیداین اراضی حاصلخیز را از دست خواهیم داد .
تولد روستاهای جدید در حاشیه جاده ها در بین اراضی حاصلخیز یکی از خطرها برای نابودی اراضی استان بشمار می‌رود که متاسفانه در طول سالهای قبل بر تعداد این روستاها افزوده شده و به نسبت آن از اراضی حاصلخیز کاسته شده است .
تقسیم وتحویل زمین‌های بزرگ آنهم در بهترین اراضی برخی شهرها به مردم در طول دهه ۶۰ و ۷۰ جهت ساخت مسکن یکی دیگر از بزرگترین اشتباهات دولت‌های وقت بوده است که نتوانست جوابگوی کامل نیازمندان به مسکن شود ، این در صورتیستکه اگر بصورت حتی آپارتمانهای سه طبقه احداث و در اختیار مردم قرار میگرفت نه تنهافرهنگ آپار تمان نشینی گسترش می یافت بلکه از بذل و بخشش اراضی،بزرگ نیز جلوگیری بعمل می آمد . بعنوان مثال در شهرستان گنبدکاووس صدها هکتاراز بهترین اراضی کشاورزی در یک قسمت شهر با یک برنامه ریزی غلط از بین رفت.
حال اگر این اراضی بصورت آپارتمانی احداث میشد بیش از جمعیت شهرگنبد را می‌توانست در خود جای دهد. در حالیکه مسئولان می‌توانستند این ساخت و ساز را بطرف شمال شهر که منطقه لم یزرع می‌باشد سوق داده و از اراضی کشاورزی و حاصلخیز این محدوده محافظت نمایند.
استان گلستان در زمان حال
اینک خشکسالی چند سال اخیر موجب گرم و خشک شدن هوا ، کمبود آب و در نتیجه استفاده غلط از آب ،موجب خشک شدن بسیاری از چاه‌های آب که آب آشامیدنی برخی شهرها، خصوصا شهر گنبدکاووس را تامین می‌کردند شدیم و مطمئناً در صورت عدم‌توجه فنی و بی برنامگی و عدم مدیریت صحیح ، در سالهای آتی این مشکل دو چندان خواهد شد.
از طرفی خشک شدن رودخانه ها نه بخاطرخشکسالی بلکه با ایجاد سد شیرین دره در استان خراسان شمالی و عدم تحویل حق آبه رودخانه اترک در مقطعی در استان گلستان و دیگر رودها و ….. پس از ۱۰۰ سال شاهد خشک شدن رودخانه اترک بودیم که در ماه گذشته با وزش بادی تند آثار خشکی این رودخانه را با هجوم ریزگردها در شهرهای شرق استان شاهد شدیم . ((هرچند که هنگام نگارش این مطلب برای ارسال ، براثر بارش چند روزه باران خوشبختانه رودخانه اترک مثل گذشته به تلاطم افتاد و از خشکی در آمد)) این حق آبه از کشور بیگانه نیست که باید گرفت بلکه در داخل کشور و در همسایگی استان خودمان می‌باشد و باز اینجا همان مدیریت مناسب مطرح است که فعلا تا اینجا شاهدش نبودیم و…
این نبودآب موجب خواهد شد رود اترک، آلما گل، آلا گل، آجی گل، حتی سد دانشمند و بسیاری از روستاهای داشلی برون و حتی مراوه تپه به مرور نابود وخالی ازسکنه شوند و ….
هر چند اگر وقت کنید و چند روزی در روستاهای منطقه داشلی برون و مراوه تپه بگردید اوج محرومیت را خواهید دید، هرچند اینگونه فکر میکنم که اکثر روستاهای داشلی برون ونوارمرزی کل محرومیت استان گلستان را یدک می‌کشند.
بهر حال این‌ها نمونه‌هایی است که فقط در حد یادآوری اشاره شد، اگر بخواهیم استان گلستان را موشکافانه نگاه کنیم غیر از جنگل‌ها و منابع سبز و کوه‌هایی دربخش‌های کوهستانی آن که هر روزازوسعت جنگلهاومنابع سبز آن کاسته می‌شود، (در حالی که تمامی زیبایی استان به سر سبزی موجود بستگی دارد) بهتر ازاین نخواهیم دید،ضمن اینکه ساخت و سازها و تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی، صنعتی و…….در بسیاری از نقاط استان حرف ما را نیز تائید می‌کند.
اینک به ما حق بدهید نگران استان خودمان باشیم و استان گلستان رااستانی محروم بدانیم که سالهاست رنج محرومیت را در زیر چتر سبز برخی مناطق خود تحمل کرده و می‌کند. اگرمسئولان امر باتوجه به مساحت و جمعیت این استان با برنامه‌ریزی دقیق به سمت توسعه همه جانبه حرکت نکنند مطمئناً محرومیت این استان افزایش خواهد یافت.
روزنامه‌نگار: کیکاووس خاکلی
نظر شما چیست ؟