قزاقستان در سال 2020

سال 2020 میلادی در قزاقستان علیرغم شیوع ویروس همه گیر کرونا مملو از رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بود.

امضای توافقنامه «آسمان باز» با آمریکا

در تاریخ 6 ژانویه امضای توافقنامه «آسمان باز» میان قزاقستان و آمریکا گزارش شد.

از طرف دولت قزاقستان «بیبوت آتامقول اف» وزیر صنایع و توسعه زیرساخت های این کشور و از جانب آمریکا «ویلیام مازر» سفیر این کشور در «نورسلطان» این سند را امضا کردند.

کمیته هواپیمایی کشوری قزاقستان در گزارشی اعلام کرد این نخستین توافقنامه برای قزاقستان است که اصول آسمان باز مطابق با توصیه‌های سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری در زمینه آزادی بیشتر حمل و نقل هوایی را پیش‌بینی می‌کند.

بنابر این گزارش، امضا این سند فرصت خوبی را برای شرکت‌های هوایی که قصد پرواز به سمت دو کشور را دارند ایجاد محدودیت در تعداد شرکت های هوایی، مقاصد و فرکانس‌های پرواز را حذف و درجه پنجم آزادی پرواز را فراهم می‌کند.

توافقنامه مذکور همچنین پایه حقوقی برای انجام پروازهای منظم مستقیم میان دو کشور را فراهم و به توسعه بیشتر شراکت استراتژیک میان قزاقستان و آمریکا کمک خواهد کرد.

این توافقنامه در پی فرمان «نورسلطان نظربایف» نخستین رئیس جمهور و «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور فعلی قزاقستان حاصل شده است.

اقدامات قزاقستان در زمینه مقابله با شیوع ویروس کرونا

28 ژانویه «شاخرت نوریش اف» معاون اول وزارت امور خارجه قزاقستان اعلام کرد این کشور به دلیل خطر شیوع کرونا در خاک این کشور صدور روادید الکترونیک به شهروندان چین را توقف و درخواست ارائه برگه سلامت از تمام شهروندان چین که درخواست دریافت روادید این کشور را می‌کنند، راه اندازی کرد.

31 ژانویه قزاقستان با هدف جلوگیری از  شیوع کرونا در این کشور سیستم نظارت و کنترل بهداشتی در فرودگاه و گذرگاه های مرزی نه تنها با چین بلکه با سایر کشورها را تقویت بخشید.

سپس پزشک ارشد قزاقستان در نشست مطبوعاتی در مورد توقف ارتباط هوایی بین این کشور و چین از 4 فوریه سال 2020 خبر داد.

سفر وزیر امور خارجه آمریکا به قزاقستان

1 فوریه «پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا وارد قزاقستان و در تاریخ 2 فوریه با «نورسلطان نظربایف» نخست رئیس جمهور، «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور و «مختار تلئوبردی» وزیر امور خارجه این کشور ملاقات کرد. همکاری های اقتصادی و سیاسی محور مذاکرات پامپئو با مقامات عالی قزاقستان اعلام شد.

در گزارشات پایان ملاقات های نظربایف و تاکایف با پامپئو گفته شد که طرفین موضوع امنیت و چشم اندازهای جدید همکاری‌های اقتصادی را بررسی کردند.

درگیری خونین در منطقه «ژمیل» قزاقستان

شب 8 فوریه در منطقه «قردای» استان «ژمبیل» واقع در جنوب قزاقستان درگیری های خونین به وقوع پیوست که در پی آن 11 نفر کشته، تعدادی زخمی و تعداد دیگر بازداشت شدند.

بر اثر این مناقشه همچنین 25 خانه، 31 فروشگاه و 41 خودرو به آتش کشیده شد.

در پی این حادثه 120 پرونده جنایی افتتاح شد که 11 عدد از آن با «قتل» و مابقی با شورش و سرقت مرتبط بودند.

رئیس جمهور قزاقستان در سخنانی در مورد این حادثه گفت: در شهرستان قردای استان ژمبیل درگیری گروهی اتفاق افتاد و برخی افراد تلاش کردند از این حادثه سوءاستفاده کنند.

وی افزود: در حال حاضر اوضاع تحت کنترل پلیس است و کسانی که مسئول ایجاد اختلال در نظم عمومی بودند، در برابر قانون پاسخگو خواهند بود.

طبق ادعای کاربران شبکه‌های اجتماعی این درگیری میان قزاق‌ها و دونگان ها (قوم هوئی) رخ داده است.

قردای در مرز قزاقستان و قرقیزستان قرار دارد.

سفر معاون رئیس شورای امنیت روسیه به قزاقستان

در تاریخ 5 مارس «دیمیتری مدودوف» رئیس شورای امنیت روسیه وارد قزاقستان شد و با «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور این کشور دیدار و گفت و گو کرد.

تاکایف و مدودوف در جریان دیدار وضعیت مشارکت جامع استراتژیک بین دو کشور را بررسی و بعدا در مورد مسائل مهم دستور کار منطقه‌ای و بین المللی تبادل نظر کردند.

مدودوف طی این دیدار به علاقه روسیه به روندهای سیاسی مهمی که در قزاقستان در حال انجام است اشاره و خاطرنشان کرد که دو کشور در مرحله مهم و نسبتا جدی توسعه خود قرار دارند.

تاکایف به نوبه خود گفت که قزاقستان و روسیه دو کشور شریک بوده و نه تنها باید به یکدیگر کمک کنند، بلکه از برخی مراحل گذشته توسعه عبرت بگیرند.

کنسپسیون جدید سیاست خارجی قزاقستان

رئیس جمهور قزاقستان 9 مارس کنسپسیون جدید سیاست خارجی این کشور برای سال های 2020-2030 را به تصویب رساند.

به دولت این کشور دستور داده شد ظرف سه ماه اقدامات لازم برای تحقق این کنسپسیون را انجام دهد. کنترل بر اجرایی دستور تاکایف بر عهده دفتر ریاست جمهوری گذاشته شد.

سند مذکور شامل 7 فصل بوده که اهداف و وظایف جدید سیاست خارجی را تایید می کند.

در کنسپسیون مذکور آماده است که قزاقستان نیاز به تثبیت وضعیت خود به عنوان یک کشور پیشگام در منطقه آسیای مرکزی و توسعه ابتکارات بین المللی خود بر اساس عملگرایی، دارد.

بر اساس این سند، ورود به لیست 30 کشور پیشرفته جهان به عنوان وظیفه استراتژیک قزاقستان باقی می ماند.

طبق سند مذکور، قزاقستان سیاست خارجی خود را بر اساس تداوم سیاست خارجی نخستین رئیس جمهور در مرحله جدیدی از توسعه این کشور اجرا می کند.

همچنین این سند بر اساس کمک به ایجاد یک نظم جهانی پایدار، عادلانه و دموکراتیک، همگرایی برابر در فضای سیاسی، آزادی‌ها و منافع مشروع ساکنان قزاقستان و قزاق های مقیم خارج از کشور، اجرای می شود.

سفر «نظربایف» به مسکو

نخستین رئیس جمهور قزاقستان در تاریخ 10 مارس سال 2020 میلادی وارد مسکو، با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه ملاقات و از دانشگاه دولتی پایتخت این کشور بازدید کرد.

طرفین طی این ملاقات مشارکت در چارچوب اتحادیه اقتصادی اورآسیا را مورد بحث و بررسی قرار داند.

نظربایف در سخنانی به حفظ اصول حسن همجواری و هم پیمانی در چارچوب همکاری دو کشور اشاره کرد.

انتصاب یک زن برای اولین بار به عنوان استاندار در قزاقستان

28 مارس رئیس جمهور قزاقستان فرمانی را در مورد تعیین «گلشاره عبدیکالیکاوا» به عنوان استاندار منطقه «قزیل آردا» این کشور به امضا رسند.

بنابر سخنان «ایرلان کارین» مشاور رئیس جمهور قزاقستان، عبیدکالیکاوا نخستین زنی به شمار می رود که در این کشور به عنوان استاندار تعیین شده است.

یادداشت اعتراضی قزاقستان به چین

14 آوریل قزاقستان در پی انتشار مطلبی منتشر شده در یکی از پایگاه های چینی تحت عنوان «چرا قزاقستان به دنبال بازگشت به چین است»، یاداشت اعتراضی به چین ارسال کرد.

نویسنده این مطلب مدعی شده که قلمرو قزاقستان امروزه، از نظر تاریخی متعلق به چین بوده است. همچنین در این مطلب گفته شده که حدود 400 هزار چینی تبار در قزاقستان در زمینه های مختلف کار و مقامات مدیریتی اشتغال دارند.

 طرف قزاق در واکنش چنین مطلب ها را با روحیه مشارکت جامع استراتژیک که در روابط دو کشور منعکس شده است، ناسازگار عنوان کرد.

سیل در استان ترکستان

در پی شکسته شدن سد مخزن آب «سردابه» ازبکستان در تاریخ 2 مه در ناحیه «ماکتاآرالسک» استان ترکستان قزاقستان وضعیت اضطراری اعلام شد.

در نتیجه این سیل حدود 10 روستا، 640 خانه و 3600 هکتار زمین به زیر آب رفته و بیش از 30 هزار نفر از مردم منازل خود را تخلیه کردند.

حجم کلی خسارات وارد شده بر اثر این حادثه 404 میلیون تنگه ارزیابی شده است.

برخی مقامات قزاق از این که مقامات محلی ازبکستان در مورد این فاجعه قریب الوقوع طرف قزاقی را دیر هشدار دادند ابراز ناراحتی و همچنین همتایان ازبک خود را در کم نشان دادن مقیاس سیل متهم کردند.

رؤسای جمهور قزاقستان و ازبکستان پس از این اتفاق در گفت‌وگوی تلفنی پیرامون این حادثه و اقدامات مشترک در جهت رفع پیامدهای ناشی از آن گفت و گو کردند.

کناره گیری «دریغه نظربایوا» از سمت رئیس سنا

2 مه «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان فرمانی را در مورد پایان اختیارات «دریغه نظربایوا» به عنوان رئیس سنای این کشور به امضا رساند.

در پی فرمان این سر و صداهای زیادی در مورد این که گویا «تاکایف» از کنترل خارج شده و قزاقستان در صدد درگیری بین نخبگان قرار گرفته، به وجود آمد.

با این وجود، به نظر برخی کارشناسان استعفای نظربایوا هیچ ارتباطی با مبارزه نخبگان نداشته است، اگر چه فرضیه تقویت مواضع تاکایف کاملا صحیح بوده است.

باید گفت که حضور نظربایوا در لیست حزب حاکم به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات آتی پارلمانی در این کشور همچنین سر و صداهای را در مورد تقویت نقش پارلمان نسبت به پارلمان گذشته به بار آورده است.

 به روزرسانی قانون در مورد احزاب سیاسی

25 مه «قاسم ژامرت تاکایف» اصلاحاتی را در قانون در مورد احزاب سیاسی این کشور به امضا رساند که کاهش الزامات در مورد تعداد اعضا حزب سیاسی از جمله تغییرات اصلی به شمار می رود.

با امضا این قانون، احزاب سیاسی حین ثبت نام تنها به جمع آوری 20 هزار امضا نیاز دارند. قبل از این باید 40 هزار امضا جمع آوری می کردند.

به گفته کارشناسان، قانون مذکور هنوز هم امکان معرفی نامزدهای غیرحزبی را منتفی می داند.

همچنین در چارچوب این اصلاحات، سهمیه 30 درصدی برای حضور زنان و جوانان در لیست های حزبی برای شرکت در انتخابات وارد شده است.

فروش فرودگاه بین المللی «آلماتی»

در تاریخ 8 مه شرکت خدمات فرودگاهی ترکیه ای «تاو ایرپورت هولدینگ» 100 درصد سهام فرودگاه بین المللی شهر آلماتی قزاقستان را به مبلغ 415 میلیون دلار خریداری کرد.

بنابر اظهارات نمایندگان این هلدینگ، فرودگاه آلماتی با قرار داشتن در مرکز جاده ابریشم، ظرفیت بالایی برای رشد دارد.

فرودگاه بین المللی شهر آلماتی پانزدهمین فرودگاه این شرکت خدمات فرودگاهی خواهد بود.

اعتراضات ضد دولتی در قزاقستان

6 ژوئن در تعدادی از شهرهای قزاقستان تظاهرات برگزار شد که قبلا توسط «ژانبالات مامایف» فعال مدنی و جنبش «انتخابات دموکراتیک قزاقستان» اعلام شده بودند.

لغو بدهی های اعتباری، ممنوعیت فروش زمین به خارجی ها، آزادی زندانیان سیاسی و تغییر رژیم سیاسی «نظرابیف» از خواسته های شرکت کنندگان این اعتراضات به شمار می روند.

بنابر برخی گزارشات در پی این تظاهرات در شهر های «آلماتی»، «نورسلطان» و سایر شهرهای قزاقستان بیش از 100 نفر بازداشت شدند.

اعلام عزای عمومی در قزاقستان

رئیس جمهور قزاقستان 13 جولای را به مناسبت قربانیان ویروس همه گیر کرونا در این کشور روز عزای ملی اعلام کرد.

بنابر سنت روزهای عزای عمومی در این کشور، دیدارهای رسمی مقامات در این روز لغو و برنامه های شاد و سرگرم کننده رادیو و تلویزیون دولتی متوقف و وب ساید رسمی رئیس جمهور قزاقستان سیاه – سفید شد.

بازدید وزیر امور خارجه چین از قزاقستان

«وان ای» وزیر امور خارجه چین در تاریخ 12 سپتامبر از «نورسلطان» بازدید و با «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان دیدار و گفت و گو کرد.

دو طرف در جریان این ملاقات همکاری در حوزه کشاورزی، گسترش تعاملات تجاری و اقتصادی و مبارزه مشترک با ویروس همه گیر کرونا را بررسی کرد.

وزیر امور خارجه چین یک روز بعد، روز 13 سپتامبر با «نورسلطان نظربایف» نخست رئیس جمهور و «مختار تلئوبردی» وزیر امور خارجه قزاقستان ملاقات کرد.

طی این مذاکرات طرفین پیرامون مسائل بین المللی و منطقه ای مورد علاقه دو طرف بحث و تبادل نظر کردند.

از سرگیری پرواز های بین المللی

مطابق با تصمیم کمیسیون بین نهادی در زمینه جلوگیری از شیوع کرونا در کشور قزاقستان و با در نظر گرفتن توصیه‌های وزارت بهداشت، سطح وضعیت اپیدمی و طبق نقشه سازمان بهداشت جهانی از 17 آگوست سال جاری پروازهای منظم بین‌المللی در مسیر امارات متحده عربی، بلاروس، آلمان، هلند، مصر، اوکراین و روسیه به تدریج از سر گرفته شدند.

اما شروع از 5 اکتبر این کشور با توجه به تشدید اقدامات قرنطینه ارتباط هوایی بین المللی را کاهش داد.

با پیشنهاد وزارت بهداشت این کشور ارتباط هوایی با کشورهای که تاکنون از سرگرفته نشده است به تعلیق و پروازها در مسیر ترکیه کاهش یافتند.

مقامات قزاق تصمیم گرفتند از 20 ژوئن به تدریج ارتباط هوایی بین‌المللی با برخی کشورهای خارجی را از سر بگیرند. اما بنابر وضعیت دشوار اپیدمی ارتباط هوایی تنها در مسیر کره جنوبی و ترکیه رقم خورد. با این حال مقامات ترکیه بر اثر اپیدمی از 5 آگوست تصمیم به توقف ارتباط هوایی با قزاقستان گرفتند.

شیوع آنفلونزای پروندگان در قزاقستان شمالی

وزارت کشاورزی قزاقستان در مورد مرگ طیور و گونه های مختلف پرندگان در 7 منطقه استان قزاقستان شمالی در روزهای 9 تا 16 سپتامبر خبر داد.

سپس، بعد از انجام آزمایشات لازم اعلام شد که دلیل مرگ و میر پرندگان در این منطقه آنفلوانزای فوق حاد پرندگان بوده است.

قزاقستان بلافاصله بعد از روشن شدن این موضوع سازمان جهانی بهداشت حیوانات را در این مورد آگاه کرد.

در پی این رویداد، دولت قزاقستان تصمیم گرفت به مالکان پرندگان تلف شده بر اثر این بیماری غرامت پرداخت شود.

لغو مجازات اعدام در قزاقستان

«کایارات عمراف» نماینده دائم قزاقستان در سازمان ملل متحد 25 سپتامبر در نیویورک دومین پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی با هدف لغو مجازات اعدام را امضا کرد.

قبل از این، در همان روز «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور این کشور در جریان سخنرانی خود در جلسات عمومی هفتاد و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل در مورد تصمیم این کشور برای پیوستن به پروتکل بین المللی لغو مجازات اعدام اعلام کرد.

انتقال ریاست بر کنفرانس تعامل و اعتماد سازی در آسیا از تاجیکستان به قزاقستان

در جریان نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو کنفرانس تعامل و اعتماد سازی در آسیا که به صورت مجازی برگزار و ریاست این کنفرانس از تاجیکستان به قزاقستان منتقل شد.

به عنوان یکی از اولویت‌های اساسی ریاست قزاقستان بر این کنفرانس نهادینه سازی بیشتر آن است که امکان گسترش همکاری بین کشورهای عضو را فراهم و همچنین موقعیت این کنفرانس در عرصه بین المللی را ارتقا می دهد.

 بررسی موضوع ایجاد منطقه ویژه برای تجارت مرزی با ترکمنستان

«عسکر مامین» نخست وزیر قزاقستان و «قربان قلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان 17 سپتامبر در عشق آباد دیدار و مسائل مربوط به ایجاد منطقه ویژه برای تجارت مرزی در مرز دو کشور را بررسی کردند.

طی این مذاکرات طرفین در مورد مسائل مهم همکاری های تجاری، اقتصادی، سرمایه گذاری، انرژی، حمل و نقل و ترانزیت و کشاورزی صحبت کردند.

چشم انداز توسعه همکاری های مرزی بین استان های «مانغیستائو» قزاقستان و «بالکان» ترکمنستان مورد توجه ویژه طرفین قرار گرفت.

بازدید وزیر دفاع فدارسیون روسیه از قزاقستان

«سرگئی شایگو» وزیر دفاع فدراسیون روسیه در تاریخ 16 اکتبر با سفر رسمی وارد قزاقستان و با رئیس جمهور این کشور ملاقات کرد.

در جریان این دیدار توافق نامه جدید در مورد همکاری های نظامی بین دو کشور به امضا رسید.

علاوه بر این طرفین طی مذاکرات امنیت منطقه ای را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

دریافت پناهندگی سیاسی یکی از مخالفان سرسخت دولت قزاقستان در فرانسه

29 سپتامبر دادگاه ملی فرانسه  در امور پناهندگان تصمیمی در خصوص ارائه وضعیت پناهندگی سیاسی به «مختار آبلیازف» مخالف دولت قزاقستان گرفت.

در تصمیم دادگاه فرانسه در این مورد آمده است: بیشتر موارد پرونده استفاده از تعقیب سیاسی مخالفان توسط مقامات رسمی قزاق را تایید می کند.

در تاریخ 5 اکتبر «باتا جاردمالی» حقوق دادن این مخالف سیاسی قزاق در مورد فشار سخت سیاسی بر دستگاه قضایی فرانسه از سوی مقامات رسمی قزاقستان خبر داد.

آبلیازف رئیس جنبش «انتخاب دموکراتیک قزاقستان» است که فعالیت آن به طور رسمی در این کشور ممنوع اعلام شده است. در سال 2018 دادگاه قزاقستان به طور غیابی این مخالف سیاسی را در چارچوب پرونده قتل سفارشی به حبس ابد محکوم کرد.

به ادعای آبلیازف همه اتهامات که علیه وی مطرح شده اند دارای ماهیت سیاسی است.

بازداشت «ایلژان بیرتانف» وزیر سابق بهداشت

31 اکتبر در قزاقستان وزیر سابق بهداشت این کشور به اتهام اختلاس بودجه به حجم بسیار بزرگ بازداشت شد.

در تاریخ 5 نوامبر کاربران اینترنتی با به حمایت از وی تصویر و نوشته ای «ما ایلژان بیرتانف هستیم» کمپینی را به راه انداختند. همزمان یک دادخواست آنلاینی به چاپ رسید که در آن گفته می شود اتهامات مربوط به عدم آمادگی مقامات بهداشتی برای بیماری همه گیر کرونا را می توان به بیشتر کشورهای پیشرفته نسبت داد.

قبل از برکناری از ریاست وزارت بهداشت و بازداشت بیرتانف مورد انتقاد ریاست این کشور برای عدم آمادگی لازم برای مقابله با پاندمی کرونا قرار گرفته بود.

انتخابات آتی پارلمانی و شوراهای محلی در قزاقستان

در تاریخ 5 نوامبر در مورد شرکت 6 حزب سیاسی قزاقستان در انتخابات آتی پارلمانی و شوراهای محلی این کشور گزارش شد.

اما روز 27 همان ماه نمایندگان حزب ملی سوسیال دموکراتیک این کشور موضوع عدم شرکت در انتخابات پارلمانی و شوراهای محلی را اعلام کردند.

علاوه بر این 24 نوامبر «دریغه نظربایوا» دختر نخستین رئیس جمهور قزاقستان و رئیس سابق سنای این کشور به عنوان کاندیدای حزب «نورآتان» در انتخابات آتی معرفی شد.

انتخابات پارلمانی قزاقستان در تاریخ 10 ژانویه سال 2021 میلادی برگزار می شود.