سینماگرانی که با پرواز ۹۹ بال گشودند

سال گذشته سالی سرشاز از غم و تلخی از دست دادن هنرمندان بزرگ و حرفه‌ای سینمای کشور بود. از سویی کرونا بلای جان ایران و ایرانی شد و از سوی دیگر دست تقدیر خود به گلچین کردن هنرمندان بزرگ کشور مشغول شد.

در این گزارش نگاهی داریم به چهره‌های مهمی که در سال قبل از دست رفتند. چهره‌هایی که تعدادشان بیشتر از این فهرست است زیرا قطعاً عزیزانی نیز بوده‌‌اند که در میان امواج حوادث نامشان به خوبی شنیده نشد.

۱- محمد علی کشاورز

استاد محمدعلی کشاورز را همه ما می‌شناسیم. بازیگری که با فیلم‌های مرحوم علی حاتمی نامش ماندگار شد. از بهترین نقش‌های وی می‌توان به شعبان استخوانی در هزار دستان، محمدابراهیم در مادر و البته اسدالله خان در سریال ماندگار پدرسالار نام برد.

استاد کشاورز که یکی از چهره‌های ماندگار کشور است، یکی از پنج بازیگر مطرح جمع شناخته شده استادان جمشید مشایخی، عزت الله انتظامی، داوود رشیدی و علی نصیریان بود که به جمع دوستانش در سرای دیگر شتافت. از میان این جمع تنها استاد علی نصیریان است که در کنار ما است و برای ایشان آرزوی عمر طولانی داریم.

آغاز زندگی این استاد بزرگ در تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۰۹ بود و درگذشت ایشان در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹٫

استاد کشاورز به دلیل مشکلات و بیماری کلیوی درگذشت.

۲- کریم اکبری مبارکه

شاید بازی ابن ملجم را هیچ یک از علاقه‌مندان سینما و تلویزیون فراموش نکرده باشند. بازیگری که ایفای نقش فوق‌العاده وی در قاب خاطرات ما مانده است.

افسوس این بود که از این بازیگر توانا و خوب سینما، تئاتر و تلویزیون بعد از بازی در این سریال کمتر در سینما مشاهده شد. البته بازی کوتاه اما درخشان او در فیلم «چندمیگیری گریه کنی» و همینطور سریال «مختارنامه» نشان داد که او تنها نقش‌های منفی را هنرمندانه اجرا نمی‌کند بلکه در ایفای رُل‌های مثبت نیز توانمند است. او در سریال‌های دیگری مانند حجر بن عدی، وارث، بچه مهندس ۱ تا ۳ نیز بازی کرده بود.

کریم اکبری در ۱۶ خرداد ۱۳۳۲ به دنیا آمد و در اثر کرونا در ۸ آبان ۱۳۹۹ درگذشت. فوت او که ناشی از ابتلا به کرونا در سر صحنه یکی از سریال‌ها بود جنال برانگیز شد و باعث شد تا مسئله عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و نظارت مدیران فرهنگی بر آن خبرساز شود.

۳- اکبر عالمی

بیماری و مرگ استاد عالمی آن هم چند روز بعد از مصاحبه تلفنی ما با ایشان شوکه‌آور بود. این منتقد و مدرس حرفه‌ای سینما که خود در سال گذشته برای نشان دادن اهمیت زحمات کادر و مستندسازی درمان راهی بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی شده بود، در یکی از حضورهای خود در بیمارستان‌ها دچار ابتلای به این ویروس شوم و منحوث شد و در نهایت بعد از مدتی بیماری در بیمارستان درگذشت.

استاد عالمی را بیشتر با برنامه‌های سینمایی مانند سینما ماورا می‌شناسیم. منتقد و مدرس حرفه‌ای سینما که نگاه دقیق و موشکافانه‌ وی به سینما ویژگی اصلی وی شناخته می‌شد. اما قدیمی‌ترهای سینما برنامه او را در دهه ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ با آن روی سکه و هنر هفتم به خاطر می‌آورند که از برنامه‌های بسیار خوب و مهم سینمایی تلویزیون بود.

وی در ۱۳ تیر ۱۳۲۴ در اهواز به دنیا آمد و در ۲۲ مهر ۱۳۹۹ در ۷۵ سالگی درگذشت. او دارای دکتری سینما از دانشگاه تربیت مدرس بود.

۴- مسعود مهرابی

شاید کمتر کسی از طرفداران جدی سینما باشد که مسعود مهرابی را نشناسد. نویسنده، منقد و سردبیر مجله فیلم که یکی از اصلی‌ترین مجلات سینمایی کشور است.

نکته علمی مهم زندگی وی این بود که از معدود تاریخ‌نگاران سینمایی ایرانی و صاحب‌نظر کشور محسوب می‌شد. انتشار فصلنامه انگلیسی زبان Film International از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۱ از دیگر کارهای مطبوعاتی وی بود.

او در ۱۳۳۳ در تهران به دنیا آمد و در ۱۰ شهریور ۱۳۹۹ به علت سکته قلبی از دنیا رفت.

۵- سیامک شایقی

یکی از کارگردانان صاحب سبک و شریف سینمای ایران مرحوم شایقی بود. کارگردان کم‌کار اما گزیده‌کاری مانند فیلم‌های «باغ فردوس، پنج بعد از ظهر»، «خواب زمستانی»، «ابرهای ارغوانی»، «ماه در جنگل» و «در کمال خونسردی» که جزو اولین رفتگان سینمایی کشور در سال ۱۳۹۹ بود.

این کارگردان کشور متولد ۲۰ مرداد ۱۳۳۳ در شهر آبادان بود و در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ درگذشت.

۶- پرویز پورحسینی

یکی از درگذشتگان ویروس کرونا که از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار بود، استاد پرویز پورحسینی بود. بازیگر نقش میثم تمار در سریال مختارنامه، دکتر در شب دهم و ده‌ها نقش دیگر در سینما، تلویزیون و تئاتر کشور.

فعالیت هنری وی از دهه ۱۳۴۰ با تئاتر آغاز شد و اوایل دهه ۱۳۵۰ نیز وارد سینما شد.

استاد پورحسینی در ۳۱ مرداد ۱۳۲۰ به دنیا آمد و در تاریخ ۷ آذر ۱۳۹۹ از دنیا رفت.

۷- علی انصاریان

بازیگری که عاشق سینما بود و دوست داشت که در سینما دیده شود. علی انصاریان که همه او را به عشق و علاقه به مادرش می‌شناسند، نزدیک به سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر که منتظر حضور و دیده شدنش در جشنواره بودیم، دچار ابتلا به ویروس کرونا شد و در ایام جشنواره درگذشت.

این فوت منجر به التیام روحی علاقه‌مندان سینما و بازیگری شد زیرا در اولین فرصت حضور او در جشنواره نه تنها شاهد حضور او نبودیم بلکه شاهد فوت و سفرش به دیار باقی شدیم. آخرین فیلم‌های انصاریان شامل بانک‌زده‌ها، قطع فوری و رماتیزم عماد و طوبی است.

انصاریان در ۱۴ تیر ۱۳۵۶ به دنیا آمد و در ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ در ۴۳ سالگی از دنیا رفت.

۸- چنگیز جلیلوند

استاد صدا عنوانی است که می‌توان برای مرحوم جلیلوند انتخاب کرد. صداپیشه‌ای که با خلق صداهای ماندگار خصوصاً برای شخصیت مارلون براندو به خاطر می‌آوریم.

این صداپیشه بزرگ در فیلم‌های سینمایی نیز بازی کرده بود و بعد از مدت‌ها دوری از کشور به ایران بازگشت.

او به‌جای پل نیومن، برت لنکستر، ماکسیمیلیان شل، ریچارد برتون، پیتر اوتول، یول براینر، کلینت ایستوود و بسیاری از بازیگران فیلم‌های ایرانی و خارجی نقش آفرین بود.

وی در ۶ تیر ۱۳۱۴ به دنیا آمد و در ۲ آذر ۱۳۹۹ در اثر ابتلای به کرونا درگذشت.

۹- کامبوزیا پرتوری

از دیگر فیلمسازان مهم سینمای کشور که در اثر کرونا فوت کرد مرحوم پرتوی است. کارگردان گلنار و گربه آوازه‌خوان که نویسندگی فیلمنامه محمد رسول الله را نیز در کارنامه خود داشته است.

پرتوی قبل از فوتش به تازگی در جشنواره فیلم کودک و نوجوان تقدیر شده بود که بعد از مدتی در ۴ آذر ۱۳۹۹ درگذشت. وی متولد ۱۸ اسفند ۱۳۳۴ در گیلان بود.

۱۰- خسرو سینایی

سال قبل مستندساز دیگری را از دست دادیم: خسرو سینایی. سینایی صاحب مستندهایی مانند «گواهان تاریخ»، «راویان تاریخ»، «فرش، اسب، ترکمن» و… بود. از دیگر فیلم‌های سینمایی که این کارگردان سینمای کشور کار کرده بود می‌توان به «جزیره رنگین»، «کویر خون»، «مثل یک قصه»، «عروس آتش»، «کوچه پاییز» اشاره کرد.

سینایی در ۲۹ دی ۱۳۱۹ چشم به جهان گشود و در ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ از دنیا رفت.

۱۱- ماه چهره خلیلی

بازیگر نجیب و محبوب سریال مختارنامه، در چشم باد، مرضیه، فیلم‌های لاله، اشنوگل، قرارمون پارک شهر، قلب سفید قاصدک‌ها و… خیلی زود از میان جمع سینماگران عرصه هنر هفتم رخت برست و به دیار باقی شتافت.

خلیلی در میان مذاکره برای بازی در فیلم «جان سایه» به کارگردانی حمید خیراندیش به علت سرطان از کار کنار کشید تا به گفته کارگردان پروژه دچار آسیب نشود.

خلیلی که در انگلیس معماری و بازیگری خوانده بود با بیماری سرطان دست و پنجه نرم کرد اما تقدیر او با زندگی رقم نخورد و سرانجام در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۹۹ در ۴۳ سالگی در آرامستان مسلمانان لندن به خاک سپرده شد.

از دیگر درگذشتگان مطرح سال قبل می‌توان به منوچهر طیاب مستندساز، احمد پورمخبر بازیگر، سوسن تسلیمی بازیگر، علی برقی بازیگر، هوشنگ میرزایی مستندساز، اصغر عبداللهی نویسنده و… اشاره کرد.

یادشان گرامی و روحشان غرق در رحمت الهی باد.

گردآوری: گروه فرهنگی تسنیم