ترکمن نیوز: خیلی از ماها مردم اروپا را متمدن و پیشرفته و از لحاظ فرهنگی ارتقاء یافته می دانستیم که حقوق یکدیگر را بهتر و بیشتر از ما رعایت می کنند. اما بیماری ویروس کرونا ثابت کرد که آنها هم در خیلی ازجاها پایشان می لنگد.
یکی از پرستاران انگلیسی گریه می کرد و می گفت: من 48 ساعت در بیمارستان کار می کنم و 48 ساعت استراحت. ولی می گفت: مغازه ها را مردم خالی کرده اند و من چیزی برای خریدن پیدا نکردم. البته معلوم است آن پرستار از گرسنگی نمی میرد و دولتهای آنها وضعیت خورد و خوراک مردم را تامین می کنند. به هر حال در کشورهای دموکراتیک هر چه باشد قحطی وجود ندارد.
اما چرا مردم اروپا با آمدن ویروس کرونا به مغازه ها هجوم بردند ولی چنین اتفاقی در ایران اتفاق نیفتاد؟ این حادثه را چگونه باید تحلیل کرد؟ آیا مردم اروپا حادثه را خیلی جدی گرفته و به وجود خطر بیشتر وقوف یافتند؟ یا به دولتهایشان اعتماد نداشتند؟ یا می دانستند دیر یا زود دولت قرنطینه اعلام می کند تا آن موقع به مشکل برنخورند؟ من اعتقادم این است که اینها هیچکدام نیست. جامعه شناسان معتقدند رفتار انسانها در شرایط عادی نرمال و اخلاق مدار است و حقوق یکدیگر را بهتر و بیشتر رعایت می کنند. اما همینکه خطر را احساس کردند که خیلی جدی است آنها منافع شخصی خود را بر منافع عموم ترجیح می دهند. یعنی در چنین مواقعی خیلی از افراد تلاش می کنند اول گلیم خود را از آب بیرون بکشند. این به معنای رفتاری ضد انسانی نیست بلکه اسم آنرا می شود گفت رفتارغریزی.
بعضی از جامعه شناسان برای برای سنجش و شناسایی رفتار مردم ترفندهای گوناگونی را بکار می برند تا عکس العمل مردم را در شرایط و موقعیتهای گوناگون ارزیابی نمایند. چند سال پیش یکی از جامعه شناسان می گفت: ما برای شناسایی رفتار مردم در یکی از شهرهای بزرگ نصف اتوبوسهای شهری را از دور خارج کردیم تا ببینیم جوانان که در شرایط عادی به پیرمردان و پیرزنان و زنان باردار و مریض حال احترام می گذاشتند و صندلیهای خود را به آنها تقدیم می کردند، درشرایط کمبود اتوبوس چکار می کننند؟ او می گفت: همین جوانان که در شرایط عادی به آدمهای سالخورده و زنان باردار احترام می گذاشتند اینبار از کول یکدیگر می پریدند تا زودتر برای خود جا بگیرند. در صورتیکه اینها همان جوانان دیروز بودند که رفتارشان با کمبود اتوبوس 180درجه تغییر کرد. این تغییر رفتار ناشی از تغییر شرایط است. او معتقد بود آدمهای اخلاق مدار و معنوی در شرایط بسیار دشوار هم رفتارشان را تغییر نمی دهند. یعنی در شرایط بسیار سخت هم از اعتقادات خود پیروی می کنند. البته چنین افرادی خیلی کم پیدا می شوند و گرنه زیادند افرادی که ادعاهایشان گوش فلک را کر می کند و لی با تغییر شرایط همه اعتقادات و گفته های خود را فراموش می کنند. یعنی در امتحان عملی مردود می شوند.
اما اینکه چرا مردم ایران به مغازه ها هجوم نبردند و مغازه ها را خالی نکردند باید گفت: اینها ناشی از رشد فکری و رعایت حقوق دیگران نیست. اینها بیشتر به خاطر گرانی کالا و کمبود نقدینگی در دست مردم است. یعنی بیشتر مردم قدرت خرید ندارند. افرادی که بتوانند یکجا ده کیلو برنج و ده کیلو مرغ و ده کیلو گوشت قرمز و ده کیلو میوه بخرند خیلی کم پیدا می شود. از آن طرف هم رفتار مردم در عرصه هایی مانند رانندگی در خیابانها و جاده ها و رعایت محیط زیست و مصرف آب و امثال آن بسیار هویداست که نیازی به تعریف ندارد. شاید هم به این خاطر باشد که باور نداشتند کرونا جدی است. شاید هم می دانستند دولت ایران توانایی قرنطینه کردن یک شهر را ندارد تا چه رسد به کل کشور. اینها عواملی است که دست به دست هم داده اند رفتار مردم ایران با اروپایی ها متفاوت از آب در آید.
یکی از مواردی که در اینجا در این شرایط حاد و بحرانی به چشم می خورد احتکار ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی کننده ها و حتی دستکاری الکل صنعتی(متانول) به عنوان الکل مصرفی(اتانول) برای فروش می باشد که باعث مرگ و کوری و بیماری صدها نفر از شهروندان کشور شده است که جز رذالت و جنایت معنای دیگر ندارد. این موارد را اگر با اروپا مقایسه کنیم آنها کارنامه ی قابل قبولتری از ما دارند که نباید کتمان کرد. شاید هم سطح آگاهی مردم یا اقتدار حکومتهای اروپایی یا هر دو سبب شده است در شرایط بحران و دربدری خلافکاران آنها نمک به زخم مردم نپاشند و احتیاط را رعایت نمایند که تفاوت کمی نیست.
امان محمد خوجملی
نظر شما چیست ؟