ترکمن نیوز- آموزش فن بیان، سخنوری، فنون مذاکره، نفوذپذیری بر مخاطب (هیپنوتیزم کلامی)، غلبه بر اضطراب و کم رویی، مهارتهای ارتباط موثر و بالاخره آموزش تفسیر زبان بدن از جمله مهارتهایی هستند که در زندگی اجتماعی و روزمره افراد جایگاه و نقشی بسیار مهم ایفا میکنند.
جالب اینکه این مهارتها تنها مختص نوجوانان و جوانان که هنوز در ابتدای مسیر زندگی هستند، نیست و حتی برای افرادی که سالها در جامعه هستند و در مشاغل مختلف مشغول به کار هستند نیز کاربرد دارد! هر چند در گذشته نیز چنین آموزشهایی مد نظر استادان جامعهشناس و مدرسان این حوزه بود، اما بعد از گسترش فضای مجازی و افزون شدن دانش و آگاهی مردم، برخی علوم و زیر شاخههای آنها بیشتر شناخته شدند و علم مهارت گفتگو نیز یکی از این علوم است.
به منظور آشنایی بیشتر با مهارتهای حوزه کلام و ارتباط با صدیقه شاه حسینی کارشناس ارشد ادبیات فارسی و از استادان این حوزه همکلام شدیم و از رموز و پیچ و خم مهارتهای کلامی پرسیدیم. شاه حسینی از مدرسان حوزههای مختلف فن بیان و سخنوری است و تاکنون کارگاهها و ورک شاپهای متعددی برگزار کرده است و چندین داوری جشنواره های گویندگی استانی را در رزومه کاری خود دارد. او در ارائه این مهارت به خردسالان و کودکان روش ابتکاری مخصوص به خود را دارد و در این رابطه دو کتاب نیز به چاپ رسانده است.
یادگیری فن بیان زندگی امروزی چه اثراتی دارد؟
قریب به اتفاق مردم، به ارزش فن بیان در زندگی خودشان واقف نیستند و به همین علت هم نیازی به یادگیری آن نمیدانند. گویا این افراد تصور میکنند که فن بیان فقط مخصوص به سخنرانان و مجریان مطرح دنیا است و بقیه مردم نیازی به یادگیری آن ندارند! اما در حقیقت اینگونه نیست و افراد میتوانند با یادگیری تکنیکهای متنوع و مهارتهای کلامی علاوه بر رشد و توسعه فردی، از این مهارتهای در موقعیتهای شغلی، خانوادگی، عاطفی و مدیریتی به نحو احسن استفاده کنند. و زندگی شادتر و موفقتری را تجربه کنند.
به عنوان مثال شما اگر در بیان آنچه که در فکر دارید ناتوان هستید، اگر نمیتوانید افکار و احساسات خود را به خوبی بیان نمایید، اگر در مواقع حساس نمیتوانید به خوبی از خود دفاع کنید، اگر از اظهارنظر در جمع واهمه دارید، اگر احساس میکنید ضعف شما در فن بیان مانع پیشرفت شغلی شما شده است، اگر هنگام یک ارائه و سخنرانی دست و پاهای شما شروع به لرزیدن میکند و همیشه از این موقعیت فراری هستید، پس یادگیری برخی مهارتهای کلامی و روانی، علاوه بر تمرکز بیشتر در هنگام سخنرانی یا حتی گفتگو با اطرافیان، میتوانید بدون واهمه تمام مکنونات ذهنی خود را به زبان برانید.
به نظر شما مهارتهای فن بیان در کودکان به چه معناست؟
به زبان ساده فن بیان یعنی مهارت خوب صحبت کردن و این ربطی به سن و سال افراد ندارد. اما وقتی صحبت از فن بیان در کودکان میشود، یعنی کودک بتواند متناسب با سن خودش، به دور از خجالت و شرمساری، با مهارت بالا و بدون اینکه کلامش را چند بار قطع کند یا دستش را روی صورتش بگیرد، در یک جمع صحبت کند. به تعریف دیگر، کودکی که فن بیان بالایی دارد، بدون خجالت، استرس و ترس در یک جمع صحبت میکند و نحوه صحبت کردنش با ادای کامل کلمات، عبارتها، جملات و حروف همراه به دور از تکانه های عصبی نظیر دست و پا تکان دادن است. اثرات یادگیری مهارتهای سخنوری در کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ هر مهارتی که کودک فرا میگیرد باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس میشود و یادگیری مهارتهای کلامی نیز از دایره مستثنی نیستند. و در گام اول به او هویت اجتماعی میدهند. در ضمن باعث میشود کودک در ارتباط با همسالان راحتتر و مطمئنتر باشد. در ضمن این مهارتها در مدرسه و سایر کلاسهای آموزشی مثل کلاسهای ورزشی، موسیقی، فرهنگی و هنری و … به کار میآیند و به جهت ارتباط آسانتر با مربی و سایر همکلاسیها باعث تسهیل در یادگیری سایر مهارتهای غیر کلامی میشود.
راهکارهای تقویت فن بیان در کودکان کدامند؟
قبل از اینکه به پاسخ این سوال بپردازیم باید اشاره کنم بسیاری از خانوادهها گمشدههای کودکی خود را در فرزندان خود میجویند و انتظار دارند فرزندشان از همان سنین کودکی، به خوبی یک بزرگسال حرف بزند، درسش را در فرمت یک فرد کنکوری بخواند، تمام آداب و اصول اجتماعی را رعایت کند، ورزش مورد علاقهاش با علاقه پدرش یکسان باشد و … در صورتی که این چنین نیست و هر کودک دارای مختصات، استعدادها و ویژگیهای منحصر به فردی است که باید آنها را شناخت و روی آنها کار کرد.
بنابراین اگر تصور کنیم با آموزش مهارتهای فن بیان کودک قادر بود مثل مجریان رادیو سخن بگوید، همین الان از خواندن ادامه این یادداشت خودداری کنید!
اما در خصوص راهکارهای تقویت مهارتهای کلامی باید گفت بهترین گزینه، ایجاد تعامل و رابطه خوب با فرزندان است. پرهیز از تخریب و به کار بردن کلماتی مثل بیعرضه و …، عدم مقایسه کوک با همسالان، قصه گویی و خواندن کتاب، تماشای دسته جمعی تلویزیون تا در صورت ایجاد سوال کودک از شما پرسش داشته باشد، کاستن وابستگی کودک به والدین، بازی با کودک و … نیز در بهبود مهارتهای کلامی کودک نقش دارند. نکته مهم اینکه اگر کودکی نمیتواند کلمه یا عبارتی را درست تلفظ کند، از اجبار یا تلاش برای اصلاح آن بپرهیزید. هیچ عجلهای برای یادگیری آن واژه یا عبارت نیست و کودک به مرور از اطرافیان یا تلویزیون و یا همسالان یاد میگیرد. فشار و اصرار بر یادگیری هر مطلبی نتیجه عکس دارد.
کلام آخر
اولین و مهمترین مهارتی که یک فرد در زندگی میآموزد مهارت سخن گفتن است. در این خصوص داستانها، احادیث، اشعار و جملات متعددی داریم و بسیاری از جنگها و درگیریهای قومی و قبیلهای و حتی خانوادگی ماحصل عدم آشنایی با مهارتهای کلامی است. ای کاش دست اندکاران حوزه آموزش و پرورش کتابی در حوزه فن بیان و یا چندین سرفصل در این حوزه در کتابهای درسی بچهها در مدارس و حتی دانشگاهها بگنجانند تا دانشآموزان ما قبل از ورود به جامعه، به فنون و پیش نیازهای زندگی اجتماعی آشنایی پیدا کنند. و ای کاش دست اندرکاران و مسئولین امر به فعالیت این حوزه توجه ویژه داشته باشند. امید است خانوادهها نیز در آموزش برخی مهارتها به فرزندانشان حساسیت بیشتری نشان دهند و با مطالعه و یا حتی تماشای برنامهها و فایلهای آموزشی، مقدمات تربیت فرزندانی مسولیتپذیر، قانونمند و مبادی آداب تربیت کنند تا علاوه بر داشتن آیندهای روشن، نسلی پویا و بهنجار تحویل جامعه دهیم.
صدیقه شاه حسینی/ کارشناس حوزه فن بیان و سخنوری
نظر شما چیست ؟