ترکمن نیوز- روایت تغییر اقلیم و خشکسالی در گلستان نمایان‌تر از هر وقت دیگری شده و این رخداد اقلیمی پیچیده بر همه جنبه‌های زندگی اهالی این خطه حتی در حوزه اقتصاد هم اثر گذاشته است.
وابستگی معیشتی حدود یک سوم مردمان گلستان به حوزه کشاورزی و باغداری سبب شده تا تاثیرات خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی به صورت مستقیم روی سفره مردم پدیدار باشد.
بر اساس آمارهای رسمی در هواشناسی گلستان بارش‌ها در استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته و حتی متوسط میانگین ادوار گذشته کاهش محسوسی داشته است. هر چند از سال ۱۴۰۰ برنامه‌های اجرایی طرح سازگاری با کم‌آبی در گلستان آغاز شده اما در بسیاری از بخش‌ها تا نقطه مطلوب فاصله داریم.
شیرین‌سازی آب دریا روی کاغذ است
طی سالیان اخیر و به‌رغم همه تلاش‌ها فقط حدود دو هزار چاه غیرمجاز استان مسدود و ۶ هزار حلقه چاه کنتورهای هوشمند حجمی تجهیز شد که در قیاس با تعداد چاه‌های غیرمجاز و البته چاه‌های مجاز مشمول نصب کنتور فاصله بسیار زیاد است.
علی‌رغم خشکسالی هنوز اقدام عملی برای کاهش برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی انجام نشده و تکمیل سدها و شیرین‌سازی آب دریای برای اهالی گلستان در حد شعار باقی مانده است.
مقوله بازچرخانی آب با استفاده از پساب روی کاغذ است و همچنان پروژه‌های آب‌بَری مانند پتروشیمی گلستان به نماد سازندگی بدل شدند.هنوز مکانیزاسیون و بروزرسانی سیستم‌های آبیاری و ارتقای بهره‌وری از آب به عنوان یک رویکرد فانتزی و آکادمیک تلقی می‌شود و هیچ نهادی برای فراگیری آن عزم چندانی ندارد.
جریان رودخانه‌ها کاهشی است
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای گلستان در خصوص بارش‌ها به خبرنگار فارس گفت: میزان بارش تجمعی استان طی مدت مهر لغایت ماه بهمن در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۸.۶ درصد کاهش و نسبت به دوره درازمدت ۲۵.۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
عبدالرضا کابلی اضافه کرد: براساس ایستگاه‌های آب‌سنجی مبناء جریان رودخانه‌ها از مهر تا ماه جاری، نسبت به دوره شاخص در حوضه قره‌سو ۶۱.۷ درصد کاهش، در حوضه گرگانرود ۶۵ درصد کاهش، در حوضه خلیج گرگان ۸.۱ درصد کاهش و در حوضه اترک ۷۹.۶ درصد کاهش داشته است.
وی افزود: ذخیره آبخوان کم عمق استان در ماه بهمن سال جاری در مقایسه با متوسط ۳۳ سال گذشته ۲۲۷.۳۶ میلیون مترمکعب کاهش و ذخیره آبخوان عمیق استان در مقایسه با متوسط ۲۳ سال گذشته ۷۷.۵۸ میلیون مترمکعب کاهش را نشان می‌دهد.
میانگین دمایی افزایش یافت
مدیر توسعه و پیش‌بینی هواشناسی گلستان هم در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد: میزان بارندگی‌های گلستان در ۱۵ سال اخیر روند کاهشی داشته و تعداد سال‌های ترسالی در این استان بسیار کم بوده و از سال ۸۶ تاکنون، بیشتر سال‌ها میانگین بارش در استان کمتر از حد نرمال بوده است.
محمد کردجزی افزود: همچنین در ۳۰ سال اخیر، میانگین دمایی گلستان یک تا ۲ درجه افزایش داشت و در کنار این اتفاق، قرارگیری بین ۲ صحرا (قره‌قوم ترکمنستان و کویر سمنان)، آسیب‌پذیری این استان شمالی را در برابر تغییر اقلیم و افزایش دما دوچندان کرده است.طبق گفته کارشناسان، این چالش از آنجا پیچیده‌تر می‌شود که تغییر اقلیم و خشکسالی تاثیر مستقیمی بر بخش کشاورزی و منابع طبیعی، حاصلخیزی خاک و اقتصاد کشاورزان دارد و اقتصاد این بخش را لنگ خواهد کرد.
خسارت کم‌بارشی به زراعت گلستان
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان هم گفت: رشد گیاهان زراعت پاییزه در استان نسبت به سال زراعی گذشته عقب‌تر بوده و بیشترین خسارت به زراعت گندم وارد شده است.
علی‌اکبر مهقانی ادامه داد: کاهش بارندگی در گلستان باعث شده تا حدود ۵۵ هزار هکتار از مزارع گندم، در زمین‌های دیم و مناطق شمالی استان مانند شمال آق قلا، بخش هفت گنبدکاووس، منطقه گمیشان و بندرترکمن، ۱۰۰ درصد خسارت ببینند.
وی بیان کرد: براساس الگوی کشت، ۶۶ هزار و ۵۰۶ هکتار به زراعت جو اختصاص دارد که پیش‌بینی می‌شود که حدود ۳۰ درصد از مزارع جو استان به دلیل بدسبزی از تولید خارج شوند.
به گفته کارشناسان، استمرار رویه‌های منسوخ و ناکارآمد قدیمی و عدم اعتقاد به ضرورت ارتقاء بهره‌وری از آب می‌تواند چالش‌های سیاسی، اجتماعی و حتی امنیتی شدیدی را برای سال‌های نه چندان دور استان گلستان به همراه داشته باشد.امید است از هم اکنون که اندک فرصتی باقی مانده است مدیران و متولیان حوزه مدیریت آب و منابع آب، تلاشی حداکثری کنند تا بتوانند بخشی از تبعات این چالش بزرگ و فراگیر را کاهش دهند.
نظر شما چیست ؟