ترکمن نیوز: کامران پارسی‌نژاد در دومین یادداشت خود درباره خادمان فرهنگی کشور به بررسی آثار یوسف قوجق و ویژگی‌های بومی‌گرایی و وطن‌پرستی نوشته‌های وی پرداخته است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی ترکمن؛ یوسف قوجق، نویسنده توانمند و نام‌آشنا که در روستای «اوخلی‌بالا» از توابع شهر رامیان استان گلستان چشم به جهان گشوده، جز معدود اهالی قلمی است که در آثار ارزشمندش ساز و عنصر «بومی‌گرایی» به شدت درشت‌نمایی شده است و به واسطه همین دقت نظر و گزینش هوشمندانه اوست که در آثار ادبی قوجق مضامین و درونمایه‌های مطرح شده حول محور فرهنگ، تاریخ، تمدن، باورها، سنت، هنجارها، رسم و رسومات و حتی شیء‌وارگی بومی و منطقه‌ای می‌شود و از آنجایی‌که او اصالتاً از قوم ترکمن است، خواسته یا ناخواسته در بسیاری از آثارش به روایت بن‌مایه‌ها و رویداد‌های داستانی و تاریخی سرزمین مادری خود پرداخته است.
انگاری روح پرخروش و پرجوشش او، وام‌دار فرهنگ و تمدن اصیل و دست‌نخورده ترکمن است. توجه به این مسئله ضروری است که تاریخ همواره توصیف‌گر رویداد‌های اصلی و مهم روزگاران پیشین است و توانمندی لازم در جزئی‌نگری و بیان تمام ریزه‌کاری‌های حوادث تاریخی، فضاسازی و مسائل و مصائب اجتماعی روزگار را ندارد. این ادبیات داستانی است که می‌تواند هم سهم مهمی در بازگو کردن رویداد‌ها و ثبت آنها داشته باشد و هم می‌تواند جزئی‌ترین مسائل و پدیده‌هایی را که تاریخ از بیانش سر باز می‌زند، مطرح کند. آنچنان که رمان «جنگ و صلح» به عنوان یکی از کتب منبع دست اول مورد توجه مورخان قرار گرفته و می‌گیرد. یوسف قوجق به این مسئله اشراف کامل دارد و می‌داند آنچه خلق می‌کند، روزی روزگاری می‌تواند دست‌مایه خوبی در اختیار مورخان قرار گیرد و ازآنجایی‌که فردی اصیل با باورها و معیار‌های خوب انسانی است، به هیچ عنوان در آثارش به سمت و سوی سیاه‌نمایی، تحریف تاریخ و رویداد‌های اجتماعی زمانه خود گرایش پیدا نکرده است.
جدای از مسائل مطروحه سبک داستان‌نویسی، نثر، کشمکش‌ها، حالت تعلیق، زاویه‌دید و مهمتر از همه شخصیت‌سازی او در رمان‌ها بی‌مانند است. چرا که او بیشتر به مباحث و مسائلی می‌پردازد که به آن اشراف و آگاهی دارد. بی‌شک دریافت مدرک رشته ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی و رشته مردم‌شناسی در مقطع کارشناسی‌ارشد کمک بسزایی در تقویت بنیه و نظام درونی و بیرونی آثارش داشته است. در عین حال که ثابت می‌کند او فردی آگاه و بادرایت است، مسیر خود را به خوبی تعیین کرده است. بی‌شک رشته‌هایی، چون مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، روانشناسی، علوم سیاسی، تاریخ و فلسفه می‌تواند سهم مهمی در خلق رمان‌های ماندگار داشته باشد و راز موفقیت نویسندگان غرب در همین است که در آثارشان مضامین مطرح شده به وفور وجود دارد.
با واکاوی سوابق کاری و حرفه‌ای یوسف قوجق نیز ثابت می‌شود که او هنر نویسندگی و حرفه و مشاغل خود را در یک وادی دنبال کرده است و نوعی انسجام و وحدت در این راستا وجود دارد که باعث شده رابطه دوسویه‌ای میان کار و هنر نوشتن حاصل بشود. برخی سوابق کاری قوجق به شرح زیر است: کارشناس ادبی مدیریت انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دبیری بخش داستان در برخی نشریات کودک و نوجوان، دبیری جشنواره قلم زرین، داوری بخش داستان در بسیاری از جشنواره‌های ادبی (ازجمله رشد، کتاب سال دفاع مقدس، شهید اندرزگو، داستان انقلاب و…)، همکاری ادبی با رادیو سراسری، کارشناس داستان برخی ناشران، مسئول بخش داستان در مجله «امید آینده» و «آینده‌سازان» (ارگان اتحادیه انجمن اسلامی دانش‌آموزان)، مدیر داخلی نشریه گلبانگ و پویش، مترجم در سفارت ایران در ترکمنستان.
لازم به ذکر است با ترجمه برخی آثار ادبیات داستانی معاصر ایران در مطبوعات آن کشور، وی نقش مهمی در معرفی آثار برتر ادبیات معاصر در کشور هم‌جوار (ترکمنستان) داشته است. کشوری که مردم و اهالی قلم آنجا تا آن سال از ادبیات معاصر ایران، تنها رمان ترجمه شده به زبان روسی «تهران مخوف» مشفق کاظمی را می‌شناختند و با دیگر آثار ادبی معاصر ایران، هیچ آشنایی نداشتند. قوجق در همان سال‌های فعالیت خود به عنوان مترجم در سفارت ایران در عشق‌آباد، از آثار برتر و شناخته شده نویسندگان معاصر کتاب‌ها و داستان‌هایی را منتشر کرد. وی در انتخاب و ترجمه این آثار، سعی نمود فارغ از نگاه سیاسی عمل کند تا بتواند به مردم و نویسندگان آن کشور، تصویری منصفانه از ادبیات ایران را نشان دهد. وی در همان سال‌ها، سفر‌های دوجانبه ادبی را در چند دوره، بین نویسندگان ایران و ترکمنستان مدیریت و اجرا کرد که برای آشنایی نویسندگان دو کشور ایران و ترکمنستان، بسیار مهم و مؤثر بود.
وی تاکنون بیش از سی اثر در دو حوزه بزرگسالان و کودکان و نوجوانان نوشته است. برخی آثار او عبارتند از «لالو»، «مردان فردا»، «نردبانی رو به آسمان»، «نبرد در قلعه گوک تپه»، «پرنده‌ها دوباره اوج می‌گیرند» هدیه‌ام آشیانه پرنده است»، «بادبادک‌ها در شهر»، «زندانی دو دیکتاتور، «وقت جنگ، دوتارت را کوک کن» از انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال ۱۳۹۸ یکی از بهترین رمان‌های اوست که چندین بار از سوی برخی منتقدین مشهور ادبی مورد توجه قرار گرفته است. «دنیای زیبای بچه‌ها» نخستین کار او در ترجمه شعر‌های همرا شیروف شاعری ترکمنستانی است که در سال ۱۳۷۶ از سوی حوزه هنری چاپ شد. «۱۹ افسانه از آسیای میانه»، «هفت برادر و یک خواهر» از دیگر آثار ترجمه‌ای از زبان ترکمنی به فارسی است.
در پایان اشاره به این نکته ضروری است که متأسفانه ما در طی سالیان متمادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز نتوانسته‌ایم ادبیات ملی خود را به مردم جهان معرفی کنیم. بخشی از ایراد بزرگ به عدم توجه و ارزش‌گذاری متولیان امور فرهنگی باز می‌گردد، برخی به ناآشنایی نویسندگان ایرانی به زبان خارجی و در نهایت بخشی هم مربوط می‌شود به رایزن‌های فرهنگی در سایر کشور‌ها که در حوزه ادب و هنر تخصص ندارند. این رایزن‌ها می‌بایست از میان نویسندگان انتخاب بشوند افرادی که خود اهل کتاب و فرهنگ هستند، اما متأسفانه مدت‌های مدیدی است نویسندگان از این حیطه کنار گذاشته شده‌اند. در چنین شرایطی هیچ‌گاه ادبیات ایران نمی‌تواند زمینه رشد و بالندگی را پیدا کند چه از جنبه تأمل و تقابل با ادبیات برتر دنیا و چه از جنبه معرفی آثار برتر ایرانی. در این دوران حضور افرادی، چون یوسف قوجق می‌توانند در رایزنی‌های فرهنگی کشورمان در دیگر کشور‌ها تأثیرگذار باشد.
نظر شما چیست ؟