تحریم‎های آمریکا فرش ترکمن را هم نشانه رفت/ تیغ تیز دلالان بر تاروپود فرش دستباف

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی ترکمن های ایران، فرش نشان دهنده تجسمی زنده از فرهنگ و هنر ایران در ادوار مختلف تاریخ است که در هر دوره با طرح و نقش جدیدی نمایان شده است؛ گاه با نقوش هندسی، گاه کهن و گاه با نقوش دوار و جدید به عرصه ظهور رسیده است و همین مهم موجب شده زنده بماند و با توسعه و گسترش همراه باشد.

فرش دستباف ایران از لحاظ کیفیت، طرح و رنگ منحصر به‎فرد است و در بازارهای جهانی شهرت به‎سزایی دارد با این وجود اما وضعیت اقتصاد فرش دستباف ایرانی در کشورمان چنگی به‎دل نمی‎زند و طی چند دهه اخیر سهم ایران از بازار جهانی با چالش مواجه شده است.

از سویی عواملی همچون کاهش قدرت خرید مردم و ورود سایر کف‎پوش‎های صنعتی با قیمت پایین‎تر بازار داخلی فرش دستباف ایرانی را از رونق انداخته است طوری‎که بسیاری از فروشندگان فرش دستباف از وضعیت بازار اقتصادی در کشور گله‎مندند.

اما گیرودار تحریم‎های یک‎جانبه و ناجوانمردانه دشمن، که بخش‎های مختلف اقتصادی، علمی، نظامی و … را نشانه گرفته است شاید جالب باشد که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا که به دیوانگی شهره شده است در نخستین اقدام مهم‎ترین و نخستین صادرات غیرنفتی یعنی «فرش دستباف» را در لیست تحریم‎ها قرار داد.

قرار گرفتن فرش دستباف در لیست تحریم‎های آمریکا قطعاً ناشی از دیوانگی «ترامپ» نیست بلکه این نشانه اهمیت بالای فرش دستباف ایرانی همان پاسپورت معنوی ملت ایران است اما این نکته را هم نباید از قلم انداخت که در شرایط فعلی که صادرات 30 درصدی فرش دستباف به آمریکا متوقف شده مسئولان مربوطه به‎جای آنکه حضور کمرنگ فرش دستباف را در آمریکا به نظاره بنشینند باید در جست‎وجوی بازارهای جایگزین باشند.

گرچه ذکر این نکته هم خالی از لطف نخواهد بود که در شرایط جنگ اقتصادی و تحریم‎های ناجوانمردانه دشمن که از بیرون بر ما تحمیل می‎شود از تحریم‎های داخلی نیز نباید غافل شد؛ همان نکته ظریفی که حمید کارگر رئیس اسبق مرکز ملی فرش ایران و رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف نسبت به آن تأکید دارد و معتقد است تحریم فرش 100 درصد داخلی است و مشکلات این صنعت ربطی به آمریکا و تحریم‌های این کشور ندارد چراکه غیرمستقیم هم می‌شود به بازارهای موردنظر نفوذ کرد.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف می‎گوید؛ آنچه آینده صنعت فرش دستباف را به خطر می‌اندازد اعمال تحریم‌ها از سوی آمریکا نیست بلکه مسائل و مشکلاتی است که در داخل گریبان‌گیر این صنعت شده است.

حمید کارگر صنعت فرش را یک صنعت مردمی می‎داند و ابراز می‎کند: این صنعت هیچ ارتباطی با دولت‌ها ندارد که آمریکا بخواهد آن را تحریم‌ کند.

وی بر این نکته تأکید می‎کند که در شرایط فعلی و با توجه به تحریم‌های یک‌جانبه از سوی آمریکا باید سعی بر این باشد تا با رفع موانع داخلی، بازارهای جدید به‌ روی صنعت فرش باز شود.

در حالی که رشد و توسعه فرش دستباف ایرانی در استان گلستان پُررنگ بوده و استان گلستان جزو استان‎هایی است که فرش ترکمن آن ثبت جهانی شده است اما با وجود آنکه قبل از تحریم‎ها، بازار فرش آمریکا در دستان ترکمن‎ها بود ولی بافندگان این استان با موانع و مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‎کنند.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان در این باره می‎گوید: بیش از ۵۰ هزار بافنده فرش در استان گلستان وجود دارند که ۳۸ هزار نفر از آنها کارت بافندگی دریافت کردند.

علی‎محمد چوپانی درباره مشکل بیمه بافندگان فرش می‎افزاید: تنها ۶ هزار بافنده گلستانی از بیمه تأمین اجتماعی برخوردارند و متأسفانه مابقی بافندگان بیمه نشدند که از دولت می‎خواهیم برای حل مشکل این قشر راهکاری بیاندیشد.

وی از تولید ۸۲ هزار مترمربع فرش طی سال گذشته در گلستان خبر داد و ابراز می‎کند؛ ۲۵۰ شرکت تعاونی فرش دستباف در گلستان وجود دارد اما بیشتر آنها با مشکل سرمایه در گردش مواجه هستند.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان به مشکلات متعدد بافندگان فرش دستباف اشاره می‎کند و یادآور می‎شود: متأسفانه در حالی که مواد اولیه فرش دستباف با افزایش چند برابری قیمت مواجه بوده اما قیمت فرش دستباف همچنان ثابت مانده است.

یکی از مشکلات مهم بافندگان فرش دستباف ورود دلالان به این صنعت است متأسفانه دلالان فرش را ارزان از بافندگان خریداری می‎کنند و گران در بازار به فروش می‎رسانند و به‎دنبال آن نه تنها بازار فرش دستباف را از رونق می‎اندازند بلکه انگیزه تولید را در تولیدکنندگان و بافندگان نابود می‎کنند.

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان نیز می‎گوید: متأسفانه در حالی که دسترنج تولیدکنندگان فرش دستبافت گلستان با قیمت ناچیزی خریداری می‎شود اما چندین برابر قیمت صادر می‎شود که با وجود این مسأله وجود تجار توانمند در حوزه فرش دستباف در گلستان بیشتر احساس می‎شود.

درویشعلی حسن زاده اعتقاد دارد صادرات فرش دستباف در استان گلستان باید به‎گونه‎ای باشد که برای بافندگان فرش هم سودآور باشد و به اقتصاد آنها کمک کند.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان نیز با تائید وضعیت نامطلوب بافندگان فرش دستباف در گلستان تصریح می‎کند: چطور می‎توان بافت فرش را به‎عنوان یک شغل تلقی کرد در حالی که در حال حاضر متوسط درآمد هر بافنده گلستانی روزانه بین ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان است!؟

عباس اغنامی ادامه می‎دهد: از آنجایی که بیشتر تولیدات فرش دستباف در کشور صادر می‎شود اما با افزایش قیمت دلار بافندگان فرش، سهمی از این افزایش قیمت دریافت نکردند و با درآمد اندک به این کار ادامه می دهند.

اما رئیس مرکز ملی فرش از حضور فعال بانوان در حوزه فرش دستباف خبر می‎دهد و عنوان می‎کند: در حوزه فرش دستباف بانوان بیشتر از آقایان فعال هستند و از بین بانوان گلستانی مشارکت بانوان ترکمن بیشتر است.

فرشته دست‎پاک با بیان اینکه بانوان ترکمن با فعالیت در حوزه فرش دستباف چرخه اقتصاد را می‎چرخانند بدون آنکه برای دولت زحمتی داشته باشند، ابراز می کند: صنعت فرش دستباف تنها کالایی است که 100 درصد آن در داخل کشور تولید می‎شود البته مقدار کمی از مواد اولیه فرش دستباف اعم از ابریشم و پشم‎های بالای 45 رجه از خارج کشور وارد می‎شود که امیدواریم با نوسازی صنایع مربوط به فرش دستباف و مواد اولیه این مقدار واردات مواد اولیه هم برطرف شود.

وی فرش دستباف را پرچم و شناسنامه دوم و پاسپورت معنوی ملت ایران می‎خواند و می‎گوید: هر چقدر کشورهایی اعم از پاکستان، افغانستان، هند و … در حوزه فرش دستباف وارد شوند باز هم فرش دستباف ایرانی در تسخیر مردم ایران است.

رئیس مرکز ملی فرش با بیان اینکه حدود 30 درصد از صادرات فرش دستباف به کشور آمریکا است و بسیاری از فرش‎های دستباف ترکمن به کشور ترکمنستان صادر می‎شود، ادامه می‎دهد: فرش ترکمن استان گلستان ثبت جهانی شده و به جایی رسیده که بازار فرش آمریکا در دستان ترکمن‎ها است اما به‎دلیل اعمال تحریم‎ها 30 درصد صادرات را از دست دادیم.

دست‎پاک با اشاره به تحریم فرش دستباف ایرانی توسط «ترامپ» بیان می‎کند: اهمیت بالای فرش دستباف موجب شده رئیس جمهور آمریکا آن را جزو نخستین تحریم‎ها قرار دهد البته در این شرایط باید تلاشمان را بیشتر کرده و کشورهای دیگر را جایگزین آمریکا کنیم.

وی اعتقاد دارد صنعت فرش؛ تنها صنعتی است که با کمترین سرمایه‎گذاری بیشترین ارزش‎افزوده را در کشور ایجاد کرده و می‎افزاید: با 10 الی 15 میلیون می‎شود یک دار قالی را در منزل تهیه و برای سه نفر اشتغال ایجاد کرد.

رئیس مرکز ملی فرش اضافه می‎کند: براساس اعلام سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی برای ایجاد یک شغل حداقل 200 میلیون تومان سرمایه‎گذاری نیاز است حال چه شغلی را می‎توان مانند بافندگی فرش پیدا کرد که با 10 الی 15 میلیون تومان ایجاد شغل کند.

دست‎پاک با بیان اینکه هیچ کالایی توان رقابت با فرش دستباف را ندارد، ابراز می کند: جمعیتی قریب به 2.5 میلیون نفر در کشور در صنف بافندگان فرش دستباف فعالیت دارند.

وی با اشاره به زعفران، پسته و فرش دستباف به‎عنوان 3 کالای نخست صادرات غیرنفتی، تصریح کرد: فرش دستباف جزو سه کالای نخست صادرات غیرنفتی ما است و چند وقت گذشته فرش 2 در 2.5 کرمان به قیمت 340 میلیون دلار فروخته شد که برابر با فروش چند بشکه نفت می‎شود.

رئیس مرکز ملی فرش بر ضرورت شناسنامه دار شدن تولیدات بافندگان گلستانی و توجه بیش از پیش به کیفیت تولیدات برای صادرات و دانش بنیان شدن تولیدات فرش دستباف تأکید کرد.

دست‎پاک بیمه بافندگان فرش دستباف را از اولویت‎های سال آینده خواند و یادآور می‎شود: شرمنده افرادی هستم که تاکنون در این حوزه کار کردند اما بیمه تأمین اجتماعی نشدند چرا که بیمه تأمین اجتماعی به منزله امنیت شغلی است، ما در شورای عالی فرش درصدد هستیم مسائل و مشکلات فعالان این حوزه را برطرف کنیم.

وی بر لزوم استفاده بافندگان از مواد اولیه طبیعی در فرش دستباف تأکید می کند و می‎افزاید: امروز دنیا به کیفیت پول می‎دهد و فرش دستبافت با مواد اولیه طبیعی بازار فروش بیشتری در دنیا دارد لذا مواد اولیه فرش دستباف ترکمن باید طبیعی و متشکل از رنگ‎ها و الیاف طبیعی باشد و برای تحقق این مهم احیای صنعت رنگرزی سنتی در استان گلستان ضرورت دارد.

رئیس مرکز ملی فرش با طرح این سوال که چرا با وجود ظرفیتی که در استان گلستان وجود دارد نباید نوغانداری و کرم ابریشم رونق بگیرد، می‎گوید: احیای کارگاه‎های ابریشم‎کشی و نوغانداری باید جزو اولویت‎های نخست مسئولان استان گلستان باشد.

دست‎پاک با بیان اینکه شهر گنبدکاووس به عنوان شهر جهانی فرش به یونسکو معرفی شده است، ابراز می‎کند: فرش دستباف در منطقه ترکمن‎نشین شاخص است و این کار قابلیت گردشگرپذیری دارد و به گردشگری و بوم‎گردی رونق خواهد بخشید.

وی اضافه می‎کند: بیش از 95 درصد صادرات ما فرش دستباف و تنها 5 درصد آن صنایع دستی است لذا هنر صنعت فرش دستباف جزو مهم‎ترین و نخستین صادرات غیرنفتی ما است و به همین دلیل است که در لیست تحریم‎های دشمن جای گرفت.

رئیس مرکز ملی فرش معتقد است در صورتی که صادرات فرش دستباف دچار مشکل شود به تولید این کالا خلل وارد می‎شود و به‎دنبال آن امنیت شغلی 2.5 فعال حوزه فرش دستباف به خطر می‎افتد.

در حالی که تحقق اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید داخلی از دغدغه‎های مهم مقام معظم رهبری است به نظر می‎رسد مسئولان امر باید برای حمایت از فرش دستباف؛ این کالای 100 درصد ایرانی که در استان گلستان به‎عنوان میراث ترکمن‎صحرا شهره شده و در بازارهای جهانی جای باز کرده گام‎های اساسی بردارند.

منبع: shabestan.ir