محیط زیست-ترکمن نیوز- کم عمق بودن کانال آب منتهی به تالاب گمیشان موجب زیرآب رفتن زمین های کشاورزی اطراف تالاب در زمان های بارندگی می شود و این امر موجب گلایه کشاورزان شده است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی ترکمن‌های ایران؛ بارندگی های اخیر در شهرستان گمیشان موجب زیرآب رفتن بخشی از زمین های کشاورزی این شهرستان مخصوصا روستاهای چارقلی و خواجه نفس شده است.
در پی تماس مردمی از سوی کشاورزان این شهرستان و گلایه مندی از وضعیت رودخانه و کانال زهکشی منتهی به تالاب گمیشان که موجب آب گرفتگی زمین های کشاورزان شده بود،خبرنگار ما راهی روستاهای خواجه نفس و چارقلی شد و از نزدیک به بررسی مشکلات کشاورزان پرداخت.
ماجرا از این قرار است که آب رودخانه گرگان رود در بخشی که از روستای خواجه نفس میگذرد از شدت گل و لای حرکتی ندارد و به کندی در جریان است، هر چه در امتداد روستاهای مجاور گرگانرود در بخش منتهی علیه به دریا حرکت می کنیم حجم نیزار و علف زار رودخانه افزایش پیدا می کند و همین امر موجب شده دربارندگی های اخیر گمیشان، آب به بیرون از رودخانه سرازیر شود و زمین های کشاورزان را با خطر آب گرفتگی رو به رو کند.
در برخی روستاها مردم آب در زمین هایشان را با استفاده از پمپ خارج می کنند، اراز محمد خواجه یکی از کشاورزان منطقه است که از آب گرفتگی زمین هایش به تنگ آمده است، وی خبرنگار ما را در بازدید از مناطق مختلف روستای چارقلی و زمین های زیرآب رفته همراهی می کند.
خواجه با بیان اینکه رودخانه گرگانرود در تابستان امسال لایروبی شده است، گفت: لایروبی انجام شده اساسی نبوده و این رودخانه نیازمند یک لایروبی اساسی است.
همراه با آقای خواجه به قسمتی از ساحل چارقلی می رویم که گرگانرود به دریا می ریزد، کندی جریان حرکت آب، نیزارها و حجم گل و لای موجود در آب گواه از سنگینی رسوبات رودخانه می دهد.
این کشاورز گمیشانی گفت: برای اینکه از حجم آب گرگانرود کاسته شود و به زمین های کشاورزی خسارت وارد نشود دو کانال انحرافی در منطقه «گمیشان کشت» حفر شده که این کانال ها به تالاب گمیشان متصل است اما دهنه ورودی این کانال ها به تالاب عمق کمی دارد و بارندگی موجب آب گرفتگی زمین های کشاورزی می شود.
وی ضمن تشکر از فرمانداری گمیشان برای اهتمام در زهکشی زمین های کشاورزی گفت: زهکشی زمین های کشاورزی یکی از کارهای خوب انجام شده در این منطقه بود و اثرات مفید آن بر همه مشخص شد اما این کانال های زهکشی شده منتهی به تالاب گمیشان باید عمق مناسبی داشته باشند تا با هر بارندگی کشاورزان از سیلاب و آب گرفتگی زمین هایشان بیمی نداشته باشند.
برای دیدن آنچه که آقای خواجه گفته بود نزدیک به یک کیلومتر مسافت را در گل و لای طی کردیم تا به زمین های زیر آب رفته رسیدیم، جایی که با هر بارندگی شدید این زمین ها به زیر آب می رود و امیدهای کشاورز برای کشت محصولی خوب را ناامید می کند.
خواجه ادامه داد: بارها برای تخلیه آب درون زمین های کشاورزی ام به سراغ مسئولان آب منطقه ای رفته ام اما در پاسخ قانع کننده ای به من نداده اند.
بعد از بررسی وضعیت زمین های به زیر آب رفته و بازدید از شرایط موجود به سراغ امیرشیرتوماج، فرماندار گمیشان رفتیم و در رابطه با برنامه های لایروبی گرگان رود و وضعیت کانال های منتهی به تالاب گمیشان سوالاتی از او پرسیدیم.
توماج در این رابطه گفت: میانگین بارش باران در شهرستان گمیشان سالانه حدود ۳۲۰ میلی متر است اما طی چند هفته اخیر در گمیشان شاهد سه بارندگی با میانگین بارشبیش از ۲۰۰ میلی متر بوده ایم که منجر به آبگرفتگی برخی از زمین های کشاورزی شد، البته زهکشی انجام شده منجر شد اتفاقات ناگواری رخ ندهد ولی اگر این زهکشی ها نبود وضعیت بغرنجی برای این منطقه پدید می آمد.
وی افزود: در رابطه با آبگرفتگی زمین های کشاورزی دو جلسه اضطراری مدیریت بحران تشکیل و سه بازدید از زمین های زیرآب رفته انجام شد، آب منطقه ای چهار دستگاه بیل مکانیکی بازو بلند را به منطقه آورد که دو دستگاه در مسیر زهکشی بالاتر از روستای خواجه نفس و گمیشان به سمت دریا مستقر و لایروبی را انجام داد.
فرماندار گمیشان گفت: در گرگانرود هم دودستگاه بیل بازو بلند در حال لایروبی هستند اما مسئله مهمی که باید به آن توجه کنیم دهانه گرگانرود است، مسیر جریانات آبی از آستانه به گمیشان به گونه ای است که ماسه و شن به سمت ساحل گمیشان روانه می شود و در دهانه گرگانرود دپو می شود، گرگان رود نیاز به لایروبی دارد و در منطقه گمیشان ۱۵ کیلومتر از این رودخانه نیازمند لایروبی است.
توماج با بیان اینکه لایروبی امری هزینه بر است، اظهار کرد: برای این کار ما به بودجه ملی نیاز داریم و در سفر اخیر ریاست جمهور ره آورد سفر این بود که هم خلیج گرگان مخصوصا کانال خوجملی و هم گرگان رود را در برنامه لایروبی قرار دادیم.
توماج تاکید کرد: آب زهکشی باید به تالاب ریخته شود و نباید به دریا برود با این زهکشی های انجام شده امروز شاهد هستیم مشکلات وجود ندارد و تالاب گمیشان ۷۰ درصد آبگیری شده است؛ اگر زهکشی ها نبود اتفاقات بدی رخ می داد.
وی گفت: ما برای برداشت این حجم از گل ولای و هدایت آب به سمت تالاب و یا دریا نیازمند ماشین آلات دو زیست هستیم و هر چه به سمت دریا می رویم شرایط زمین بدتر بوده و کار برای بیل های مکانیکی دشوارتر می شود.
توماج با اشاره به خسارت زمین های کشاورزی بر اثر آب گرفتگی اظهار کرد: متاسفانه کشاورزان ما از این حوادث درس نمی گیرند و اقدام به بیمه زمین های کشاورزی خود نمی کنند تا با وقوع چنین حوادثی خسارت های خود را دریافت کنند و هنوز فرهنگ بیمه کشاورزی در بین مردم منطقه جا نیفتاده است.
کشاورزان منطقه اکثرا اصرار داشتند اداره کل محیط زیست و محدودیت هایی که برای گسترش کانال های منتهی به تالاب گمیشان و گرگانرود گذاشته اند موجب آبگرفتگی زمین هایشان شده است.
امیر عبدوس، مدیرکل محیط زیست گلستان نیز در این رابطه گفت: به کانالی که برای زهکشی حفر شده اجازه داده شده تا نقطه قعر تالاب یعنی عمیق ترین قسمت تالاب این کانال ادامه پیدا کند، این نقطه قعر توسط مشاور معرفی و توسط همکاران ما تایید شده است، وقتی کانال به عمیق ترین قسمت تالاب متصل باشد هرچه هم عمق کانال بیشتر شود تفاوتی در میزان آب عبور از این کانال نخواهد داشت.
وی افزود: اگر این کانال به قعر تالاب متصل بود یا در اثر نشست گل و لای در کانال، در بخشی عمق آن کاهش پیدا کرده ممانعتی از بابت لایروبی از طرف محیط زیست وجود ندارد اما چیزی که مخالفت شده این است که این کانال را مستقیما به دریا ادامه دهند چراکه این خواسته منطقی نیست و ما می خواهیم روان آب های سطحی ناشی از بارش باران، تالاب گمیشان را احیا کند.
عبدوس اظهار کرد: امام جمعه، مردم منطقه، شورایارها و … با امضای نامه ای از احیای تالاب گمیشان تقدیر کردند که باهدایت این روان آب ها و مسدود کردن مسیری که صیادان به سمت دریا باز کرده اند تالاب احیا شده و موجب شده رونق به زندگی مردم برگردد؛ حالا صیادان هم صید می کنند و در روزهای مجاز در بخشی از تالاب شکار انجام می شود و این خودش موجب رونق برخی از مشاغل وابسته می شود.
وی ادامه داد: افرادی نسبت به این قضیه ناراضی هستند که اقدام به تصرف اراضی تالاب گمیشان کرده و اراضی کشاورزی خود را توسعه دادند در حال حاضر هر کسی در محدوده تالاب کشاورزی انجام دهد زمینش را آب می گیرد و نمی شود منافع افرادی که اقدام به تصرف بیت المال و اراضی ملی کرده اند به منافع جمعی از مردم ترجیح داده شود به خصوص اینکه اگر این تالاب به شکل فعلی احیا نشود و سطح تالاب خشک بماند در فصل بهار و تابستان منشا ریزگرد خواهد بود و ما تمام تلاشمان این است که با تر نگه داشتن بسترتالاب برای فصول گرما از این کار جلوگیری کنیم.
عبدوس در رابطه با لایروبی گرگانرود هم گفت: ما اصرار داریم رودخانه قره سو و گرگان رود لایروبی شوند و در این زمینه ممانعتی نداشتیم اما درخواستی از طرف دستگاه ها و آب منطقه ای که متولی این کار است نداشتیم.
محسن برزعلی، مدیرطرح زهکشی اراضی کشاورزی آب منطقه ای گلستان هم در رابطه با کانال کم عمق حفر شده منتهی به تالاب گمیشان گفت: حفر کانال زهکشی تا نقطه ای رخ داده که محیط زیست علامت گذاری کرده است.
مونامحمدقاسمی/مهر
نظر شما چیست ؟