اخبار فرهنگی - تورکمن‌نیوز: رسانه ها با توجه به شرایط و ویژگی های هر دوره به نوعی در امر اطلاع رسانی و آگاهی بخشی مخاطبان خود نقش داشتند؛ این آگاهی بخشی به مرور با تنوع رسانه ها و ورود به عصر ارتباطات شکل تازه ای به خود گرفته و وارد مرحله ای جدید شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اخبار ترکمن، به نقل از تبیان، رسانه‌ها در فرآیند ارتباطی که با مخاطب برقرار می کنند چند نقش مهم بر عهده دارند که یکی از اصلی ترین آنها وظیفه اطلاع رسانی و آگاهی بخشی است. این آگاهی بخشی می تواند در زمینه های مختلفی صورت بگیرد (اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی...). رسانه در هر جامعه ای به اندازه که بتواند در اطلاع رسانی و آگاهی بخشی .... خود بهتر عمل کند وابستگی به سایر رسانه های فراملی را کم خواهد کرد و در نتیجه مخاطبان نیاز خود را در رسانه ای داخلی جستجو خواهند کرد.
بحث آگاهی بخشی و اطلاع رسانی رسانه‌ها از چند جهت قابل بررسی است. به طور مثال از طرفی این مسأله که فرآیند اطلاع رسانی به چه شکلی صورت بگیرد تا نتیجه بهتری داشته باشد و بتواند تمام نیاز مخاطب را پاسخ دهد مورد نظر است، از طرفی هم توجه به توزیع یکسان این اطلاع رسانی برای همه گروه های پیام گیر، تا بین طبقات اجتماعی شکاف آگاهی اتفاق نیفتد.
راجرز معتقد است كه رسانه‌ها نقش اساسی خود را در مرحله نخست (اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی) ایفا می‌كنند. بعد از این مرحله، تماس‌های میان فردی نظیر مشورت با متخصصان و استفاده از تجربه واقعی آنان در فرآیند تثبیت، نقش اساسی را بر عهده می‌گیرند. بیشترین نقش رسانه‌ها در مرحله نخست است و در فرآیند پذیرش، منابع فردی در مرحله تحول، موثرتر هستند.
بنابراین، تلاش برای روی آوردن به یك نظام اطلاع رسانی بهینه و مطلوب، موجب دگرگونی در عرصه تفكر و عمل در میان افراد جامعه می‌شود؛ زیرا افراد با توجه به اطلاعاتی كه در دسترس دارند، تصمیم می‌گیرند و عمل می‌كنند و بر اساس این اطلاعات، افكار و ذهنیت آنها شكل می‌گیرد یا تقویت می‌شود. پس هر اندازه این اطلاعات با واقعیت‌ها و حقایق هماهنگ باشد، تصمیم‌گیری‌ها و عملكرد آنها، صحیح و عقلانی و در جهت رشد و پیشرفت جامعه خواهد بود.
میل به آگاهی و شناخت، از نیازهای ذاتی انسان‌هاست كه به شكل‌های گوناگون ظهور می‌كند. هر فردی به دنبال آگاهی از رویدادها و محیط زندگی خویش، همواره با پرسش‌های گوناگونی روبه‌رو می‌شود كه او را نیازمند منابع اطلاعاتی و آگاهی می‌كند تا از طریق آنها به درك محیط پیرامون خود برسد. گذر از جوامع ابتدایی و پیچیده شدن روابط اجتماعی و سیاسی، منابع اطلاعاتی جدیدی را می‌طلبد تا افراد به وسیله آنها بتوانند به این نیاز خود پاسخ دهند.
درحال حاضر هر چه رسانه ها قدرتمندتر می شوند تاثیر مستقیم تری بر روی زندگی افراد می گذارند و رسانه ها موقعیت یك نهاد اجتماعی مهم را كسب كرده اند که روز به روز مسائل بیشتری از زندگی عموم در عرصه رسانه ها متجلی می شودغ چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی.
آنچه در عصر ارتباطات ضرورت می‌یابد، آگاهی بخشی و بصیرت دهی به افراد است تا از میان انبوه اطلاعات و خبرها، آنچه را واقعیت دارد، تشخیص دهند و بتوانند اطلاعات را تحلیل و تبیین كنند و به واقعیت برسند
نقش آگاهی بخشی در عصر ارتباطات و اطلاعات
تاریخ زندگی بشر را می‌توان در سه دوره متفاوت بررسی كرد كه هر یك به گونه‌ای زندگی انسان را دگرگون كرده و او را به سازگاری و هماهنگی با اقتضائات عصری خود واداشته است. دوره نخست، انقلاب كشاورزی است كه نزدیك به دو هزار سال به طول انجامید. دوره دوم، انقلاب صنعتی بود كه تا چند دهه اخیر ادامه داشت و دوره سوم، انقلاب فراصنعتی است كه توسعه فناوری های نوین ارتباطی و تولید انبوه اطلاعات از ویژگی‌های مهم آن است. بدین ترتیب، در دوره كنونی كه تبادل اطلاعات و ارتباطات در سطحی گسترده روی می‌دهد، باید آگاهی‌بخشی در رأس برنامه‌های رسانه ها قرار گیرد تا با اطلاع رسانی همراه با آگاهی بخشی، افراد جامعه را وارد عرصه مبادله‌های جهانی اطلاعات سازد.
در عصر حاضر با تولید و تبادل انبوه اطلاعات روبه‌رو هستیم كه برخی اندیشمندان از این رویداد با عنوان «جامعه اطلاعاتی» یاد می‌كنند. در دهه 1980، امانوئل كاستلز، جامعه‌شناس امریكایی، از پیش‌تازان مطرح كردن جامعه اطلاعاتی در چارچوب این انقلاب بود كه بسیاری دیگر، آن را انقلاب اطلاعاتی (یا انفورماتیك) می‌نامیدند. به نظر كاستلر، «این جامعه اطلاعاتی، شبیه به یك شبكه بزرگ با نقاط كلیدی بسیار زیادی است كه به شدت در حال تغییر و تحول است، یك شبكه حساس از اطلاعات كه ابعادش با ابعاد كره خاكی مطابقت خواهد كرد. كاستلر از جامعه‌ای شبكه‌ای سخن می گوید كه تكثر فرهنگی را به دنبال خواهد داشت.
زندگی بشر در جامعه اطلاعاتی، در سطوح مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، به فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات مرتبط است. در چنین جامعه‌ای، تولید و تبادل اطلاعات در زندگی فردی و اجتماعی نقش اساسی ایفا می‌كنند. توسعه و پیشرفت كشورها به اطلاعات و فن‌آوری‌های ارتباطات وابسته است و كشورها می‌كوشند به این حوزه وارد شوند تا از رقابت‌های اطلاعاتی و خبری دنیا عقب نمانند و زیان نبینند.
در چنین وضعیتی، نقش و جایگاه رسانه‌ها چنان پررنگ می‌شود كه زندگی و فعالیت‌های اجتماعی و بین المللی را بدون وجود آنها نمی‌توان تصور كرد. آنچه به نقش رسانه‌ها در حال حاضر اهمیت بخشیده است، توانایی رسانه‌ها در گذر از مرزهای فیزیكی و جغرافیایی است كه در زمانی كوتاه و با سرعتی فزاینده می‌توانند اطلاعات و پیام خود را به سرتاسر جهان انتقال دهند و بر شمار انبوهی از جمعیت دنیا اثر بگذارند.
رسانه‌ها با انتقال پیام و اطلاعات به پیام‌گیرندگان، موجب ایجاد اندیشه، رفتار و فرهنگ شده یا كنترل رفتار و اندیشه را در انحصار خود قرار داده‌اند.
با توضیح و تفسیر جامعه اطلاعاتی و ارتباطی و نقش اساسی اطلاعات در آن می‌توانیم نشان دهیم كه رسانه ها در چنین وضعیتی، نقش خطیری بر عهده دارند تا جامعه را برای ورود به عرصه رقابت اطلاعاتی آماده كنند. همان‌گونه كه گفته شد، از ویژگی‌های این عصر، فراوانی اطلاعات، سرعت و گستردگی نشر آن است. بنابراین، مخاطب با انبوهی از اطلاعات و منابع روبه‌رو خواهد شد كه امكان گزینش آزادانه اخبار و اطلاعات را دارد و مجبور نخواهد شد فقط از آنچه در دسترس او قرار می‌گیرد، استفاده كند و به تحلیل و تصمیم‌گیری بپردازد. در این میان، رسانه‌ها و دیگر ابزارهای آگاهی بخش ملی باید سطح آگاهی و تفكر مخاطب گزینش‌گر را بالا ببرند تا بتواند اطلاعات و اخبار را به گونه‌ای درست و شایسته، انتخاب و سپس واقعیت‌های پیرامون خود را تفسیر و تحلیل كنند. رسانه‌ها نیز موظفند سطح هوشیاری و آگاهی افراد جامعه را بالا ببرند تا آنها بتوانند عقلانی و منطقی رفتار كنند.
از این رو، آنچه در عصر ارتباطات ضرورت می‌یابد، آگاهی بخشی و بصیرت دهی به افراد است تا از میان انبوه اطلاعات و خبرها، آنچه را واقعیت دارد، تشخیص دهند و بتوانند اطلاعات را تحلیل و تبیین كنند و به واقعیت برسند و بدین‌ترتیب، آگاهی و بصیرت در نهاد آنها به وجود آید. به عبارتی دیگر، باید آگاهی به افراد جامعه جزو وظایف رسانه‌های ملی قرار گیرد تا با این سلاح وارد عصر اطلاعات و ارتباطات شوند. اگر این آگاهی بخشی در دوره های گذشته چندان مورد توجه نبود اما در حال حاضر از اهمیت زیادی برخوردار است.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.