چرا ترکمنستان دوست ندارد گردشگرانش به ایران بیایند؟

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی ترکمن‌؛  «عبدالرضا عزیزی» نماینده شیروان در مجلس شورای اسلامی هم می‌گوید: «حاضر است بیمارستانی را برای گردشگران سلامت ترکمنستان در مرز باجگیران دایر کند.» اما دولت ترکمنستان ترجیح می‌دهد گردشگران سلامتش به جای ایران به هند و ترکیه بروند. چرا؟ «دکتر یاشا مخدومی» متخصص پرتودرمانی بیمارستان امام رضا(ع) در مشهد و «حسین نیکونام» رئیس انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت استان خراسان رضوی به می‌گویند:«عدم خدمات‌رسانی کیفی به گردشگران این کشور و حضور دلالان در این بازار دولت ترکمنستان را به سیستم سلامت ایران بدبین کرده است.»

حضور دلالان و عدم خدمات‌رسانی کیفی تا جایی پیش می‌رود که به‌ گفته نیکونام حتی خدمات درستی به ترکمنستانی‌هایی هم که به ایران سفر کرده بودند ارائه نمی‌شود. اینجاست که دولت ترکمنستان چندسالی از شهروندانش می‌خواهد تا از سفر به ایران خودداری کنند. ترکمن‌ها سفت و سخت مراقبند تا هیچ مریضی از منطقه صفر مرزی عبور نکند و به ایران وارد نشود. البته برخی از گردشگران سلامت این کشور با‌ وجود سختگیری دولت‌هایشان همچنان با ویزای توریستی به ایران می‌آیند، آنها در این سفر مدارکشان را پنهان می‌کنند تا از دید مأموران مرزی دور باشد. اینجاست که «یاشا مخدومی» متخصص پرتودرمانی از ترکمن‌های ایرانی که یکی از مفاخر ترکمن‌ها در ترکمنستان محسوب می‌شود سعی می‌کند تا با رایزنی‌ها روابط را به‌ سمت بهبود ببرد.

«یاشا مخدومی» بی‌توجهی به پزشکی در ترکمنستان را مهم‌ترین دلیل توجه گردشگران سلامت این کشور به بازار ایران و دو کشور رقیب می‌داند. به گفته او ترکمنستان در سال‌های اخیر از نظر پزشکی پیشرفت داشته اما همچنان در درمان بیماران مبتلا به سرطان وجراحی‌های پیچیده وابسته به کشورهای دیگر است.

او امکانات کیفی پزشکی ایران و ارزان بودن ایران برای گردشگران سلامت این کشور را مهم‌ترین دلیل روی‌آوری ترکمن‌ها به ایران با‌ وجود مخالفت دولتشان می‌داند. او هند را هم یک کشور ارزان برای ترکمن‌ها می‌داند اما یادآوری می‌کند که ایران به لحاظ دارویی ارزان‌تر از دیگر کشورهاست. شهروندان این همسایه شمالی به گفته او دلایل دیگری هم برای علاقه‌مندی به ایران دارند؛ نزدیکی فرهنگی، اشتراکات زبانی و مذهب.

البته این تنها ترکمن‌ها نبودند که به سمت ایران آمدند. یاشا مخدومی می‌گوید به یکباره ایران با خیل عظیمی از گردشگران سلامت کشورهای عربی و آسیای میانه رو به رو شد. او می‌گوید:«ما آمادگی پذیرایی از آنها را نداشتیم. مثلاً بیماری که از کشور دیگر حرکت می‌کند نمی‌داند که آیا خدماتی که می‌خواهد، در دسترس او قرار می‌گیرد یا خیر! نمی‌داند چقدر باید هزینه کند؟ چند روز یا چند ماه باید در ایران اقامت داشته باشد! به ویزای چند روزه نیاز دارد. هیچ سایتی که بخواهد گردشگر سلامت را راهنمایی کند، ثبت نشده است.» به گفته فعالان این حوزه همین مسأله باعث می‌شود تا گردشگری سلامت ایران زخم بخورد و گردشگران علاقه‌مند از آن رویگردانی کنند. مخدومی می‌گوید: «خوشبختانه وزارت بهداشت و استانداری به فکر افتاده‌اند و جلساتی در نظام پزشکی برگزار شده تا گردشگر سلامت نظام‌مند وارد ایران شود.»

راهنمای آشنا به زبان روسی و ترکمنی

یاشا مخدومی معتقد است گردشگران عراقی در مشهد برای در‌مان با مشکلات کمتری مواجهند. به خاطر وجود عرب‌زبان‌ها در مشهد آنها راحت‌تر درخواست‌های خودشان را می‌گویند و بهتر به نتیجه می‌رسند اما وضعیت برای ترکمن‌ها جور دیگری است. او می‌گوید:«گاهی سوءاستفاده‌هایی پیش می‌آید. مترجمان و دلالانی که گردشگران را هدایت می‌کنند آنها را به‌سمتی می‌برند که خدمات درستی دریافت نمی‌کنند.» به گفته مخدومی گاهی خواسته یا ناخواسته در حق گردشگران سلامت ترکمنستان اجحاف می‌شود که روی سیاستگذاری‌های دولت آن تأثیر می‌گذارد. او به مشکلاتی که سال 2011 برای گردشگران ترکمنستان اتفاق می‌افتد گریز می‌زند و می‌گوید: «دولت ترکمنستان ترجیح داد که بیماران این کشور به ایران مراجعه نکنند.» او اعتقاد دارد این ممانعت به‌خاطر این بود که زیرساخت‌ها در کشور فراهم نبود. مخدومی اعتقاد دارد که باید راهنمایان گردشگری به زبان ترکمنی و روسی تربیت شود و در منطقه صفر مرزی مسافران را به آنها تحویل داد تا راه سوءاستفاده بسته شود. افکارعمومی هم می‌پرسند وقتی ترکمن‌های گلستان براحتی می‌توانند با بیماران ترکمنستانی ارتباط برقرار کنند چرا سازمان میراث فرهنگی سازو کاری برای استفاده از آنها نمی‌اندیشد؟ البته به گفته مخدومی بخش خصوصی برنامه‌هایی را برای استفاده از راهنمای آشنا به زبان روسی و ترکمنی را در خراسان رضوی آغاز کرده است که می‌تواند تا حدودی زخم‌های این مسیر را درمان کند.

اجازه ورود به ایران هر سه ماه یکبار

اتفاق‌های سال 2011 باعث می‌شود تا دولت ترکمنستان به اتباعش اجازه ندهد هر زمان که دلشان خواست به ایران بیایند و درمان شوند. به‌ گفته مخدومی براساس قانون ترکمنستان، هر فرد ترکمن اگر تاجر نباشد تنها هر سه ماه یکبار می‌تواند به ایران سفر کنند. برای همین محدوده زمانی هم، مجوز می‌خواهد. بیماران مخدومی کسانی هستند که به سرطان مبتلا هستند. آنها مجبورند هر چند هفته یکبار به پزشک مراجعه کنند.

مخدومی در پاسخ به این سؤال که آیا گردشگران سلامت ترکمنستان برای سفر به ایران این مجوز را می‌گیرند یا خیر می‌گوید: «آنها خیلی از اوقات این کار را نمی‌کنند بدون مجوز می‌آیند و بعضاً ممکن است دچار مشکل شوند.» البته آنها برای رفتن به ترکیه و هندوستان هیچ مشکلی ندارند.

مخدومی اعتقاد دارد اگر بخش دولتی وارد رایزنی و گفت‌و‌گو با ترکمنستانی‌ها شود و به آنها این اطمینان را بدهند که بیمار نظام‌مند وارد کشور می‌شود و خدمات با کیفیت بالا می‌گیرد، بسیاری از مشکلات قابل حل است. چون حضور ترکمن‌ها در ایران راحت‌تر، نزدیک‌تر و ارزان‌تر از ترکیه و هندوستان است.

او طولانی شدن زمان درمان بیمار، گرفتن هزینه‌های بیشتر از تعرفه‌های تصویب شده و… را از جمله دلایل رویگردانی ترکمنستان از ایران می‌داند.

او اعتقاد دارد که وجود دلال‌ها و واسطه‌های خارج از سیستم سلامت به گردشگری سلامت در بازار هدف کشورهای عرب، ترکمنستان و… زخم عمیقی زده است که درمان آن در دست دولتی‌هاست.

ورود داروی اعصاب به ترکمنستان ممنوع!

در منطقه صفرمرزی و مرز باجگیران ممکن است که مرزبانان ترکمنستانی به‌جای اینکه کلاه بیاورند سر بیاورند. این ضرب‌المثلی است که «یاشا مخدومی» آن را یادآوری می‌کند تا توصیف کاملی از شرایط ورود به کشور ترکمنستان را نشان بدهد. به گفته مخدومی حتی یک مکمل هم می‌تواند در منطقه صفر مرزی مسافر را دچار دردسر کند. او البته قانونمند بودن در مرزها را مختص ترکمنستان نمی‌داند و می‌گوید: «در همه جای دنیا ورود برخی از دارو‌ها ممنوع است. کیف‌ها و ساک‌ها از زیر دستگاه‌های مدرن رد می‌شوند و حتی معلوم می‌شود مثلاً با این چمدان در چه تاریخی کدئین حمل شده است.» اما در مرز باجگیران همه چیز دستی و چشمی است. همین مسأله هم باعث به وجود آمدن مشکلات مضاعف است.

به‌ گفته او در اکثر کشورها بعضی از داروها را تنها با نسخه و به اندازه مصرف می‌توان حمل کرد اما در برخی کشورها سختگیری‌های بیشتر است. او ورود داروی اعصاب به ترکمنستان را ممنوع می‌داند و می‌گوید: «مثلاً ورود استامینوفن کدئین که در کشور ما مثل نقل و نبات مصرف می‌شود به این کشور ممنوع است.» او تأکید می‌کند که داروی استامینوفن کدئین یا کلداستاپ با وجود نسخه پزشک هم مخدر محسوب می‌شود و ممنوع است. او هم تأکید می‌کند مرزبانان ترکمن با زبان فارسی و انگلیسی آشنایی ندارند و ممکن است که یک داروی مکمل هم شما را به دردسر بیندازد.

مخدومی وفعالان حوزه گردشگری سلامت در خراسان رضوی یکی از راهکارهای اساسی برای بهره‌مند شدن از بازار گردشگری سلامت ترکمنستان را ساخت بیمارستان و کلینیک در این کشور می‌دانند، همان کاری که ترکیه کرده است. او می‌گوید:«اگر این اتفاق بیفتد پزشکان ما می‌توانند به‌ صورت دائم یا موقت آنجا کار و دلار وارد کشور کنند.» او اعتقاد دارد که دولت ترکمنستان هم با توجه به قوانین سختگیرانه‌ای که دارد از این موضوع استقبال می‌کند چون برای این کشور هم راحت‌تر است که شهروندانش در داخل کشور معالجه شوند. مخدومی اعتقاد دارد که این کار باعث اعتماد‌سازی سیستم پزشکی ایران در میان ترکمنستانی‌ها هم می‌شود. به گفته او این اعتماد‌سازی باعث روی‌آوری کشورهای دیگر از جمله اروپایی‌ها به سیستم پزشکی ایران می‌شود. این اتفاق مثبت برای ترکیه افتاد.

هندوستان هم با اعتمادسازی توانسته راه گردشگران سلامت امریکا و اروپا را به سمت کشور خود بچرخاند. این دو رقیبان سرسخت و خطرناک ایران در بازار گردشگری سلامت منطقه هستند.

گفت‌و‌گو با وزیر بهداشت و درمان

فعالان حوزه گردشگری خراسان رضوی با وزیر بهداشت هم وارد گفت‌و‌گو شده‌اند تا بتوانند ویزای درمانی برای گردشگران سلامت ترکمنستان بگیرند. نیکونام می‌گوید: «از دولت ترکمنستان هم پالس‌های مثبت گرفته‌اند و بزودی بین ایران وترکمنستان هم تفاهمنامه‌هایی به امضا می‌رسد.» خراسان رضوی به‌عنوان یک قطب بزرگ گردشگر سلامت نگاه ویژه‌ای به ارزی که گردشگران این کشور وارد می‌کنند دارد. «یوسف بیدخوری» معاون گردشگری خراسان رضوی می‌گوید: تمهیداتی اندیشیده شد تا پای دلالان را از فعالیت های مرتبط با گردشگری سلامت بیرون بکشند. ولی به نظر می‌رسد که ترمیم رابطه گردشگری سلامت ایران و ترکمنستان نیاز به عزم جدی‌تر در سطحی بالاتر دارد.

ایران