به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی ترکمن؛ تهرانی که 230 سال پیش وقتی آقا محمدخان توانست سلسله قاجار را در ایران بنیان نهد به پایتختی انتخاب شد. برگزاری جشنواره تهران مرور خاطرات و بازخوانی حوادث زیبا و زشت تاریخی است که این شهر و مردم این شهر به خود دیده است.
تهران و تهرانی ها در این234 سال وقایع و حوادث زشت و زیبای زیادی را پشت سر گذراندند. تهران پس از مرگ آقا محمدخان به یاد دارد که چگونه بی کفایتی فتحعلی شاه منجر به قراردادهای ننگین گلستان و ترکمنچای گردید و به موجب آن بخش زیادی از سرزمین شمالی ایران از ایران جدا شد و تهران به یاد دارد که حتی رشادت های عباس میرزا نیز نتوانست از بروز این قراردادهای ننگین جلوگیری کند و حوادث این روزگار از بدترین خاطرات تهران است.
تهران دوران محمد شاه به یاد دارد که چگونه اختلافات مرزی بین ایران و عثمانی افزایش یافت. تهران دوران ناصرالدین شاه نیز خاطرات 50 ساله دارد. شادی و خوشحالی تهرانی ها ی آن روزگار که صاحب اولین روزنامه شدند و اولین مدرسه به سبک مدرن ساخته می شود و کتاب های خارجی ترجمه می شود و اولین دوربین عکاسی به ایران می آید و شهر به سمت مدرنیته پیش می رود و البته مدرنیته دشمنان و مخالفان فراوانی دارد. اما آن روی سکه خاطرات تهرانی های دوران ناصری ناراحتی و نگرانی از بابت واگذاری امتیازات فراوانی است که به بیگانگان داده شد.
امتیاز رویتر، امتیاز لاتاری، تاسیس بانک شاهی و قرارداد تالبوت که به موجب آن انحصار خرید و فروش توتون و تنباکو در داخل و خارج ایران به مدت 50 سال به تالبوت انگلیسی واگذار شد در و تهرانی ها که می دیدند محصول توتون و تنباکو خود را باید به بهای اندکی به بیگانه بفروشند و برای مصرف داخلی دوباره باید آن به بهای گزافی بخرند شروع به قیام و اعتراض نسبت به این قرارداد ننگین کردند و در نهایت مخالفت های مردمی منجر به حکم تاریخی آیت الله میرزای شیرازی شد: الیوم استعمال توتون و تنباکو بای نحو کان حرام ودر حکم محاربه با امام زمان است و در نهایت این حکم تاریخی نهضت تحریم تنباکو را شکل داد و در واقع در این نهضت،مردم توانستند برای نخستین بار در برابر مقتدرترین دولت عالم در آن زمان ایستادگی کنند و آن را وادار به پذیرش خواسته های خود کنند.
تهران پس از این پیروزی مردمی در برابر استعمار خارجی و استبداد داخلی به سمت مشروطیت و تشکیل مجلس مجلس شورای ملی رفت. پیروزی هایی بدست آمد اما قدرت استبداد داخلی و مخالفت برخی از دول بیگانه مانع از تحقق این آرمان شد و استبداد با تمام قدرت مجلس رابه توپ بست و حال وهوای تهران دوباره حال و هوای روزهای قرارداد ننگین گلستان و ترکمنچای را به خود گرفت. تهران روزهای سخت و بحرانی دوران جنگ اول جهانی را فراموش نمی کند. افزون خواهی بیگانگان و تقسیم دول آن روز به دول متفق و متحد و اعلان بی طرفی ایرانی ها ؛تهران را درگیر بحران و اشغال کرد.
تهران به یاد دارد کودتای انگلیسی 1299 که سید ضیاء و رضا خان میر پنچ در آن بازیگران اصلی بودند و این کودتا موجبات رشد فرمانده نیروی قزاق شد و در سال 1305 رضاخان به عنوان پادشاه ایران به طور رسمی تاجگذاری کرد. تهران دوران رضا شاهی نیز حوادث فراوانی داشت. از یک سو پادشاهی که به توسعه و تجدد علاقه داشت؛ ایجاد دانشگاه و خط سراسری راه آهن و طرح های بزرگ اقتصادی و از سوی دیگر جایگزین ساختن ارزش های غربی به جای قوانین مذهبی، تخریب مدارس و حوزه های علمیه، تغییر کلاه و لباس، برداشتن حجاب و رواج منکرات از برنامه های دین ستیزانه رضاشاه بود. تهران دوران رضاشاهی دوباره به رغم اعلان بی طرفی درگیر جنگ شد و رضا شاه نیز به جزیره ای در اقیانوس هند تبعید شد.
تهران دوباره روزهای سختی داشت. اشغال ایران توسط متففین و ادا و ادعای تجزیه طلبان برای استقلال، دولت های بی ثبات،ملی شدن صنعت نفت،کودتای 28 مرداد و بازگشت محمدرضا پهلوی. تهران قیامهای مردمی مختلف را به خود دیده است. تهران دوران جمهوری اسلامی نیز روزهای تلخ و شیرین داشته است. برگزاری انتخابات، ترور شخصیت های طراز اول کشور، روزهای سخت جنگ و حملات موشکی، قطعنامه 598 را به خود دیده است. خلاصه اینکه، تهران پایتخت دوران ناصری و پهلوی و جمهوری اسلامی خاطرات و حوادث زیادی را پشت سر گذرانده است. امید است در دویست و سی و چهار سالگرد پایتختی تهران این خاطرات و حوادث را مرور نماییم و با چراغ تاریخ و گذشته برای حال و هوای امروز و فردای این کلانشهر و جهانشهر بهره گیریم.
مهدی خلیلی- بهار
نظر شما چیست ؟